HATAY (AA) - BURAK MILLI - Iskenderun Teknik Üniversitesi (ISTE) ögretim üyeleri, yaklasik 2 yillik çalismanin ardindan yüksek çözünürlük özelligine sahip ve hassas tespit yapabilen hava tahmin modeli gelistirdi.
ISTE Çevre ve Deniz Bilimleri Enstitüsü Müdürü Doç. Dr. Abdulla Sakalli, yurt disinda yaptigi doktora ve bilimsel çalismalarin ardindan 2015 yilinda döndügü Türkiye'de, ekosistem modellemesi alaninda çalismaya basladi.
Üniversite bünyesinde gerekli altyapiyi olusturan Sakalli ve beraberindeki ekip, 2 yillik çalismanin ardindan, Türkiye'de yüksek çözünürlükte hava tahmin modeli gelistirdi.
Model, 5 günlük dolu, firtina, yagis gibi hava hadiselerini yüzde 95 hassasiyet ile tahmin edebilmenin yani sira, rüzgar enerji santralleri (RES) için rüzgar hizi ve yönü gibi veriler de sagliyor.
- "Türkiye'nin sayili sunucu merkezlerinden birisine sahibiz"
Doç. Dr. Sakalli, AA muhabirine, Avrupa Birligi Arastirma Merkezi basta olmak üzere, dünyanin taninmis enstitülerinde görev aldiginda, hava tahmin modellerinin ne kadar önemli oldugunu fark ettigini anlatti.
Bu modellerin hassasiyetinin iyi olmasi durumunda, fayda ve etkilerinin de arttigini belirten Sakalli, "Biz hala tahmin verilerimizi yurt disindan hizmet alma seklinde yapiyoruz. Bunun ardindan bir tane Avrupa Birligi projesi yazdik. Bu projeden gelen finansmanla üniversite içerisinde hava tahmin merkezi kurduk." dedi.
Aldiklari ARGE projeleriyle bunu büyüttüklerini dile getiren Sakalli, "Su anda Türkiye'nin sayili sunucu merkezlerinden birisine sahibiz. Bu sunucu merkezi üzerinde, yüksek çözünürlük özelligine sahip hava tahmin modeli yürütüyoruz. Burada 5 günlük hava durumlarini tahmin ediyoruz. Günlük güncelleniyor, tamamen yerlidir." diye konustu.
Özellikle birçok sektörün ihtiyaci olan orajli bölgelerin olusum mekanizmasini, tahmin modeli üzerinden sunduklarini kaydeden Sakalli, bunun bilimsel bir çalisma oldugunu vurguladi.
Bu çalismadan elde edilen gelirleri de yine modelin gelismesi için kullandiklarini aktaran Sakalli, "Ilk önce modelin çalismasi için bir baslangiç veriye ihtiyaci vardi. Biz bu baslangiç verilerini uydulardan aliyoruz. Biz bu uydu verilerini kullanip, gelistirdigimiz teknik ve metotlarla modelin içerisine uygulayarak her gün çalistiriyoruz." ifadelerini kullandi.
Sakalli, yaptiklari çalismalari gelistirerek, ilk etapta 5 günlük hava tahminlerini 10 güne çikarmak istediklerini söyledi.
Bunun da sunuculari büyüterek mümkün oldugunu vurgulayan Sakalli, kisa, orta ve uzun vadede bu tahminleri arttirmak istediklerini belirtti.
Hava tahminleri konusunda sadece Türkiye üzerinde çalistiklarini anlatan Sakalli, sunlari kaydetti:
"Biz bölgesel bazda yani sadece Türkiye'ye odaklandigimiz için bu kadar yüksek çözünürlüge inebiliyoruz. Modelimizi kamu ve özellikle enerji sektörünün ihtiyaci dogrultusunda daha iyi bir veri verebilmek için büyütmek istiyoruz. Türkiye'de ilk defa bu kadar yüksek çözünürlükte hava tahmin modeli gelistirildi. Bu modellerin baslamasi için beslenmesi gereken verilere ihtiyaci var. Bu veriler çogunlukla hava ölçümü yapan uçaklardan gelmektedir. Kovid-19 sürecinde bu uçaklarin yüzde 90'i kalkamadi. Bizim modelimiz baslangiç verilerini uydudan aldigi için böyle bir sorunla da karsilasmadik."
Sakalli, günlük hava durumuna "www.havatahminmerkezi.com" adresi üzerinden ulasilabildigini aktardi.
ISTE Rektörü Prof. Dr. Türkay Dereli de Çevre ve Deniz Bilimleri Enstitüsü bünyesinde yapilan iklim arastirma çalismalari kapsaminda, Kovid-19 ile mücadele sürecine de katki saglayan, Türkiye'nin ilk yüksek çözünürlük özelligi tasiyan "Hava Tahmin Modeli"nin gelistirildigini dile getirerek, "Merkezin altyapisini güçlendirmek için yogun çaba sarf ediyoruz. Merkez bünyesinde konuya iliskin lisansüstü program açmayi planliyoruz." dedi.
