İsmet İpek


Güney Cephesi Kuruluyor

Güney Cephesi Kuruluyor


    23 Nisan 1920 günü Ankara’da açılan Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından güney cephesinde düzenli mücadele için 2’nci Kolordu Komutanlığı teşkil edilmiştir. Komutanlığa 15 Temmuz 1920 tarihinde Albay Selahattin Adil Bey tayin edilmiştir.

  “15 Temmuz 1920 gününden evvel güney cephesi her biri doğrudan doğruya Mustafa Kemal Paşa’ya bağlı olarak, özel birer kumandanın yönetiminde bölgelere ayrılmıştı. Bu tarihten sonradır ki güney cephesi Kurmay Albay Selahattin Adil Beyin kumandası altında toplu bir hale dönüştürüldü.

 Karargâhın merkezi nazari olarak Pozantı’daydı. Gerçekte Albay Selahattin Bey’in yönetimi Antep’in 20 km kuzeyindeki Beder Köyü’nde bulunuyordu.” (48)   

 Çete olarak mücadele eden kuvayımilliyeciler düzenli ordu içinde değerlendirilmiştir.

       Çetelerden Hafız Karayiğit diyor ki;

       “Akşamleyin dinlenmekte iken 10-12 silahlı adamıyla bir çete başı gelip Recep Bey’e ‘Ben sizinle çalışmaya geldim’ dedi. Recep Bey bize dönerek; ‘Bu arkadaşı tanıyor musun?’  dedi. Meğer erkek kılıklı çete Rahime Hatun’muş. Başında sırma poşu, poşu üzerinde agel, ayağında siyah şalvar, beyaz yün çorap ve kırmızı Maraş çarığı vardı. Üzerinde üç çaprazlama fişeklik, belinde poşu ve kama, omuzunda Fransız üçlüsü mavzer bulunmaktaydı.”  (49)

        Adana 26. Alay Komutanı Binbaşı Recep Bey Cebelibereket Mıntıka Komutanlığına tayin edilmişse de Osmaniye henüz kurtulmadığından Sancak merkezi için bir yer tespit edilememiş, askerlik şubesi teşkil edilememiştir.

            Kuvayımilliyecilerin cephanesi de bitmiştir.

            “Çetelerin cephanesi bitmiş, silahları ellerinde sopa gibi kalmıştı. O sırada bir teğmen komutasında iki mitralyöz vardı. Bu mitralyözlerle ateş ediliyor ve kayıplar verdiriliyordu. Kuvayımilliyede bu muharebede yalnız bir yaralı verildi. Kumandan olarak yeni gelen Binbaşı Recep Bey bu muharebedeki muvaffakiyete hayret ediyordu.” (50) 

        Silah ve cephane ihtiyacının karşılanması için Hacı Hüseyin Efendi ve Cebelibereket Mıntıka Komutanı Recep Bey Osmaniye’den Malatya’ya 20 beygirli göndermiştir. 

        Cebelibereket Sancağı Muhasebe-i Hususiye Müdürlüğünden emekli Abdullah Niyazi Talay anlatıyor: 

        “Çetelerin iaşe ve eslihalarının (silahlarının) temin ve tedariki için bir heyet-i idare vücuda getirildi. Riyasetine mümaileyh (Hacı Hüseyin Efendi) intisap olundu. Nakde malik olanlardan para ve bir kısmından zahire ve hayvan alındı. Mümaileyh Hacı Hüseyin Efendi de ayrıca çiftliğinden arabalarla buğday celp ve nakden muavenette bulundu.

        O günlerde Maraş’tan Selim Bey namında bir zabit kumandasında bir tabur çete de geldi. Bu tabur tarafından Fransızlar üzerine top ateşi açıldı. Hacı Hüseyin Efendi ve sair fedakarlar Selim Bey’le mülakat ve lazım gelen tertibatı yaptılar. Temmuz 1336’da Heyet-i İdare kasabadan ayrılarak Ceyhan nehri üerindeki Cevdetiye Köyüne naklolundu.  

       Yine bu tarihlerde Maraş Heyet-i Merkeziye Reisi Aslan Bey ve müteakiben cihet-i askeriyece bu havali kumandanlığına tayin ve izam kılınan Binbaşı Recep Bey geldi. Yeniden teşkilata başlandı. Ama silah ve fişek yoktu. Top mermisi yoktu. Bu hal cümle halkı yeis ve fütura sevk ediyordu.

15-20 gün sonra Hacı Hüseyin Efendi made-i afiyetle Heyet-i İdare’ye iltihak eyledi. Malatya’dan silah, fişek ve top mermisi celbine karar verildi. Fakat Maraş-Osmaniye, Malatya- Maraş arasında mürur ve ubur inkıtaa uğramış ve Malatya-Maraş arasındaki yol ve geçitler Bozo Paşa namında bir Kürt şakisi tarafından 180 eşkıya ile tehdit olunmakta olduğu söyleniyordu. Bu sebepten buraya gitmeye kimse cesaret gösteremedi.

Hacı Hüseyin Efendi ve Recep Bey buraya gitmekliğimi teklif eylediler. 93 harbinde muhaciretten Malatya ve sonra Besni kazası güzergâhındaki bir köyde iskân edilmiş olduğumu biliyordum. Burada pederin dost ve aşinaları olduğunu söyledim. ‘Sen cesur ve tecrübe görmüşsün. Türk, Arap, Acem, Kürt, Çerkez lisanlarını da bilirsin’ dediler. Tahrik ettiler. Muvafakat ettim ve derhal tedarik olunan 20 beygir ve fedakâr sahipleri 2 Jandarma ile 29 Temmuz 1336 (1920) gecesi hareket eyledik.

Yoldaki macerayı arz etsem birkaç sahife yazmak lazım gelecektir.  Hülasa yolda bir dostun tefrik ettiği hayvanla Çamlıbel ve Malatya deresi denilen mahalli geçerek salimen Malatya’ya muvasalat ve askeri depodan lazım gelen eslihayı alarak avdet eyledim. Pazarcık’ta aldığım emir üzerine bu mühimmatı Gaziantep cephesindeki Fransızlarla harp eden Sam Köyündeki tabura teslim eyledim.

İkinci defa alınan tüfenk, fişenk sandıkları ile top mermisini Osmaniye havalisi cephe kumandanı Recep Beyin taburuna teslim ettim. Bu suretle cephe takviye edilmiş oldu.” (51)

 

48-Taha Toros, age, s.231

49-Ahmet Kılıç, age, s.78

50-A. Cevdet Çamurdan, age, s. 150  

51-A. Şekip Ersoy, age, s.169 

  • Cuma 23.4 ° / 11.5 ° Güneşli
  • Cumartesi 26.3 ° / 12.5 ° Güneşli
  • Pazar 26.5 ° / 13.3 ° false