ADANA - ÖMER FANSA - Osmanlı İmparatorluğu'nun kaybettiği 1. Dünya Savaşı sonrası Fransa tarafından işgal edilen Adana, yaklaşık 3 yıl süren esaret sonrası, 5 Ocak 1922'de işgalden kurtulmasının 100. yıl dönümünü kutluyor.
Çukurova Üniversitesi (ÇÜ) Fen Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Erdem Çanak, AA muhabirine, Adana'nın, Mondros Ateşkes Antlaşması'ndaki "İtilaf devletleri, güvenliklerini tehlikede gördükleri stratejik yerleri işgal edecekler." şeklindeki 7. madde bahane edilerek Fransız askerleri tarafından 21 Aralık 1918'de işgal edildiğini söyledi.
İngiltere ile Fransa arasında toprak paylaşımına dönük yaşanan çekişme nedeniyle Çukurova bölgesinin ilk aşamada hem İngiliz hem de Fransızlar tarafından işgal edildiğini belirten Çanak, iki işgalci güç arasında yaşanan çekişmenin, anlaşmayla giderildiğini dile getirdi.
- İşgale Ermeni çeteler de getirildi
Doç. Dr. Çanak, işgalle Adana ve ilçelerine genel vali, kaymakam gibi Fransız subaylar atandığını belirterek, Fransa'nın yöreyi işgal ederken, daha önce bölgede yaşayan ancak teröre bulaştığı için tehcir edilen Ermeni milisleri geri getirdiğini söyledi.
İşgalci Fransa tarafından kente atanan valinin, Milli Mücadele taraftarı olduğuna kanaat getirdiği Osmanlı vatandaşlarını sürgüne gönderdiğine işaret eden Çanak, "Bunun yanı sıra bölgeye çok sayıda Ermeni yerleşimci getirilerek iskan etmişlerdir ki burada nüfus olarak Ermeni çoğunluğun sağlanması arzu edilmektedir. Bu dönemde 120-200 bin arasında Ermeni'nin Adana ve çevresine iskan edildiği belirtilmektedir." ifadesini kullandı.
- Adana'yı Türklerden arındırma politikası
Çanak, Ermenilerin Türklere yönelik cinayet ve katliamlar gerçekleştirerek bölgeyi Türklerden arındırmaya çalıştıklarını ifade ederek, Seyhan ilçesi Yeşiloba Mahallesi'nde yer alan Kahyaoğlu çiftliğinde, bunun dramatik bir örneğinin yaşandığına dikkati çekti.
- Batı cephesindeki zaferler kurtuluşa giden yolu hazırladı
Çanak, milli kuvvetler ile Fransız kuvvetleri arasında gayri nizami harp sürerken Türkiye'nin batı cephesinde Yunanlılara karşı galibiyetler aldığını, 2. İnönü Savaşı'nın kazanılmasıyla özellikle Fransa ile İtalya'nın Anadolu'dan vazgeçmeye başladığını ifade etti.
Sakarya Meydan Muharebesi'nin de Türkler tarafından kazanılmasıyla Fransızların, Ankara hükümeti ile 20 Ekim 1921'de Ankara Antlaşması'nı imzaladığını anlatan Çanak, bölgede başlayan çekilmelerin 5 Ocak 1922 tarihi itibariyle tamamlandığına işaret etti.
Çanak, şehrin işgalden kurtulmasının adeta bayram olarak kutlandığını, en büyük Türk bayrağının da o dönemde Adanalılar tarafından dikilerek ellerde taşındığını, bir süre sonra da Ulu Cami ile saat kulesi arasına asıldığını söyledi.
Fransızların çekilmesiyle yöredeki askeri malzeme ve kuvvetlerin asıl mücadelenin sürdüğü Batı cephesine aktarıldığını belirten Çanak, "Güney cephesindeki savaşın sonlandırılması, Batı cephesindeki mücadeleye, yani Yunanlıların Anadolu'dan atılması sürecine ciddi anlamda katkıda bulunmuştur." diye konuştu.
