Sırbistan-Hırvatistan sınır kapısında, bir Türk vatandaşın üzerinde yakalanan Anadolu kökenli 2 bin 955 adet sikke, mühür ve terazi ağırlığının Türkiye’ye iadesi sağlandı.
Kültür ve Turizm Bakanlığı ve İçişleri Bakanlığı ortak bir basın toplantısı düzenleyerek Sırbistan-Hırvatistan sınır kapısında yakalanan ve daha sonra devam eden tarihi eser operasyonlarında ele geçirilen tarihi eserler hakkında açıklamalarda bulundu. Emniyet Genel Müdürlüğü Ek Hizmet Binası Demet Sezen Konferans Salonu’nun da gerçekleştirilen toplantıda ele geçirilen eserler ve Anadolu Operasyonu hakkında bilgilendirmelerde bulunuldu.
İsmi açıklanmayan bir Türk vatandaşı 7 Nisan 2019’da Sırbistan-Hırvatistan arasındaki Bajakovo-Batrovci sınır kapısından geçiş yapmak istedi. Sınır görevlilerinin vatandaştan şüphelenerek arama yapmasının üzerine şahsın üzerinden çok sayıda sikke ve arkeolojik malzeme ele geçirildi. Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü Kaçakçılıkla Mücadele Daire Başkanlığı’nca, hem eserlerin fotoğrafları istendi, hem de Hırvatistan’a gidilerek yerinde incelemelerde bulunuldu. Gerçekleştirilen incelemelerin ardından 2 bin 955 adet sikke, kurşun, mühür baskıları ve ağırlıklardan oluşan eser grubunun Anadolu kökenli olduğu saptandı. Hazırlanan raporun Hırvatistan makamlarına iletilmesinin ardından eserler 1 Aralık 2021 tarihinde Türkiye’ye getirilerek Ankara Anadolu Medeniyetleri Müzesinde muhafaza edilmeye başlandı.

Eserler arasında 13 ve 14’üncü yüzyıla ait sikkeler var
Müzede yerini alan eserler arasında M.Ö. 5’inci yüzyıla, Roma, Bizans dönemine ait sikkeler, Anadolu’da hüküm süren Kappadokia, Seleukos, Kilikia ve Pontos Krallık sikkeleri, Roma imparatorluk döneminde Antakya’da basılmış gümüş sikkeler, Bizans dönemine ait posta mührü, imparatorluk mührü, aziz mührü ve kilise mühürleri, Arap-Bizans basımı, İslami sikkelerin en erken örnekleri kabul edilen Hristiyan ve Müslüman halkın ortak kullandığı bakır sikkeler eserler arasında yer aldı. Eserler arasında 13 ve 14’üncü yüzyıla ait İlhanlı ve Anadolu Selçuklularına ait sikkeler ile Osmanlı Padişahı 2’nci Mahmut’a ait altın bir sikke de ele geçirildi.
İçişleri Bakanı Süleyman Soylu, Sırbistan-Hırvatistan sınır kapısında yakalanan eserler ile bir Anadolu Operasyonu’nun başladığını ve bu operasyonun Türkiye’de 30 ayrı ilde eşzamanlı olarak yapılan ve uluslararası ayağında ise Hırvatistan, Sırbistan ve Bulgaristan gibi ülkelerin de olduğunu söyledi.

“Cumhuriyet tarihimizin suçtan elde edilen gelire yönelik ilk tarihi eser kaçakçılığı operasyonu”
Anadolu Operasyonu’nun Cumhuriyet tarihinin suçtan elde edilen gelire yönelik ilk tarihi eser kaçakçılığı operasyonu olma özelliği taşıdığını söyleyen Bakan Soylu, “Söz konusu eserlerin ele geçirilmesi ve zanlının yakalanması İçişleri Bakanlığı, Emniyet Genel Müdürlüğü Kaçakçılık ve Organize Suçlarla Mücadele Daire Başkanlığınca yürütülen Adana merkez olmak üzere 30 ayrı ilde eşzamanlı olarak yapılan ve uluslararası ayağında Hırvatistan, Sırbistan ve Bulgaristan gibi ülkelerin de olduğu Anadolu Operasyonu’nun başlangıcı olmuştur. Kültür ve Turizm Bakanlığı merkez ve taşra teşkilatı tarafından da destek verilen Anadolu Operasyonu Cumhuriyet tarihimizin suçtan elde edilen gelire yönelik ilk tarihi eser kaçakçılığı operasyonudur. Örgüte mensup çok sayıda kişi gözaltına alınarak 26 Milyon Avroya el konulmuştur. 20 bine yakın kültür varlığı da yurt dışına kaçırılmadan ele geçirilerek Adana Müzesi Müdürlüğüne teslim edilmiştir. Gerek emniyet gerekse jandarma birimlerinin kültür varlıklarının korunmasına ilişkin çalışmalarını son yıllarda arttırmış oldukları gözlenmektedir. Kültür ve Turizm Bakanlığının da uzman desteği sağladığı bu çalışmalar kimi zaman operasyonel kimi zamansa önleyici tedbirlere yönelik sürdürülmektedir. Emniyet ve Jandarma birimleri tarafından yürütülen çalışmalar sayesinde bir çok eser yakalandığı gibi bir çok kaçak kazı olayı da önlenmektedir” ifadelerini kullandı.

“Ele geçen sikkelerin yaklaşık 2 bin 300 yıllık bir dönemi kapsadığını”
Gerçekleştirilen görüşmeler neticesinde 2021 yılında 525 eserin yurt dışından getirildiğini, bu sayının 10 yılın en yüksek sayısı olduğunu ve bunun gerçekleşmesinde katkısı olan İçişleri Bakanlığına teşekkür eden Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, “Ben görev alan her bir uzmanımıza teşekkür ediyorum. Zira onların yürüttükleri titiz çalışmalar çok sayıda sikke, kurşun mühür baskıları ve ağırlıklardan oluşan eser grubunun Anadolu kökenli olduğunu şüpheye yer bırakmaksızın ortaya koymuştur. Biz de bu doğrultuda hazırlanan detaylı raporu Hırvat makamlarına ilettik ve ısrarla konunun takipçisi olduk. Hırvatistan tarafından gösterilen korumacı tutum, üstün misafirperverlik ve iş birliğinin de UNESCO 1970 Sözleşmesi’nin en güzel şekilde uygulanmasının bir örneği olarak hatırlanmasını temenni ederim. Neticede 1 Aralık 2021’de eserler Türkiye’ye getirildi ve Ankara Anadolu Medeniyetleri Müzesinde muhafaza altına alındı. Ele geçirilen sikkeler dönem, bölge ve kullanım açısından farklılıklar içermektedir. Örneğin hem Anadolu şehir paraları örnekleri mevcuttur hem de M.Ö. 5’inci yüzyılda basılan ve Anadolu’nun hemen her yerinde ortak geçerliliği olan sikkeler vardır. Yine Arap-Bizans basımı olan İslami sikkelerin en erken örnekleri bulunuyor. Sikkelerin medeniyet kökenlerine baktığımızda ise Roma, Kapadokya, Seleukos, Pontus, Kilikya, Emevi, İlhanlı-Selçuklu ve Osmanlı karşımıza çıkmaktadır. Zaman dilimi olarak, ele geçen sikkelerin yaklaşık 2 bin 300 yıllık bir dönemi kapsadığını söyleyebiliriz. İfade ettiğim gibi milattan önce 5’inci yüzyıla ait örnekler de bulunuyor, Osmanlı Padişahı II. Mahmut’a ait altın sikke de bu koleksiyonda yer alıyor. Madeni özellik açısından baktığımızda altın da var gümüş ve bakır da. Velhasıl önemli ve özel bir koleksiyon ait olduğu topraklara dönmüştür” diye konuştu.

Kültür varlıklarının kaçırılmasını önlemek için 9 yeni anlaşma imzalandı
Türkiye’nin kültürel tarihine sahip çıkmak için çalıştıklarını söyleyen Bakan Ersoy, “Kültür varlığı kaçakçılığının önlenmesi için İran, Romanya, Yunanistan, Bulgaristan, Çin, Peru, Türkmenistan, Özbekistan ve Amerika ile olmak üzere 9 uluslararası anlaşmanın imzalandığı bilgisini sizlerle paylaşmak isterim. Yeni anlaşmalar için İsviçre ve Sırbistan ile çalışmalarımızı sürdürmekteyiz. İnanıyorum ki Hırvatistan ile de bu çalışmalarımızı etkin olarak kullanacağımız bir ikili anlaşmayla taçlandırmak mümkün olacaktır. Bu sahada bugüne kadar yaptığımız her çalışma ciddi bir iş birliği örneğidir” dedi.
Emniyet ve jandarmaya teşekkür plaketi
Gerçekleştirilen tören ve konuşmaların ardından kültür varlıklarının korunması amacıyla gerçekleştirilen operasyonlara katkı sağlayan Emniyet Genel Müdürlüğü ile Jandarma Genel Komutanlığı personeline Bakan Ersoy ve Bakan Soylu tarafından teşekkür plaketi verildi.