ANTALYA - BEKİR BEKTAŞ - Antalya'da 1975 yılında faaliyete geçen, 1998'de kapatılan Makine Kimya Endüstrisi Antalya Pil Fabrikası, Kepez Belediyesince "sanayi müzesi" ve Millet Bahçesi olarak projelendirildi.
Türk Silahlı Kuvvetlerinin ihtiyaç duyduğu pil ve bataryaların üretilmesi için kurulan Antalya Pil Fabrikası'nın temeli 1972'de atıldı ve fabrika 1975'te faaliyete geçti.
Üretim ve ofis alanlarının yanı sıra sosyal donatı alanları, otopark ve yeşil alanlarla toplam 300 dönüm arazi üzerine kurulu fabrika, 23 yıl hizmet verdikten sonra 1998 yılında kapatıldı.
AA ekibince kilit altında olmayan bölümleri görüntülenen pil fabrikasındaki uyarı levhaları, tabelalar ile kalan az sayıdaki eşya adeta 90'lı yıllara kısa bir yolculuk yaptırıyor. Duvarda asılı kalan 90'lı yılların takvimleri ile geride kalan 1998 tarihli bazı gazeteler ise fabrikada zamanın durduğu hissini uyandırıyor.
Çalışma bölümlerinin yanı sıra dinlenme tesisi, çocuk parkı ve lojmanların bulunduğu alanda, zamana bağlı yer yer tahribat oluştuğu görülüyor.
- Dokumapark ile birleştirilecek
Kepez Belediyesince "Dokumapark" adıyla sosyal donatı alanına dönüştürülen Antalya Pamuklu Dokuma Sanayi arazisine komşu olan atıl pil fabrikası, yine Kepez Belediye Başkanı Hakan Tütüncü'nün girişimleriyle bu projeyle birleştirilecek. "Zamanın durduğu fabrika" olarak nitelenen alan Millet Bahçesi olarak düzenlenecek. Atıl fabrika ise Türk sanayi tarihinin anlatıldığı "sanayi müzesi" olarak hizmet verecek.
Alanda yapılacak çalışmalarla fabrikaya ait binalar aslına uygun restore edilerek işlevsel hale getirilecek. Peyzaj çalışmaları da yapılacak alanda hatıra evleri, kütüphaneler, kültür ve sanata hizmet eden birimler inşa edilecek.
Kepez Belediyesi ekiplerince inceleme ve envanter çıkarma çalışmalarının sürdüğü alan, düzenlemelerin ardından ziyarete açılacak.
Kepez Belediye Başkanı Hakan Tütüncü, AA muhabirine, Antalya'nın endüstriyel mirası eski fabrika binalarını yaşam alanları olarak şehre armağan etmek için gayret verdiklerini söyledi.
Daha önce Pamuklu Dokuma Fabrikasını da kurtarıp şehre armağan ettiklerini hatırlatan Tütüncü, "Ülkemizin savunma sanayine çok ciddi katkılar veren ama yaklaşık 20 yıldır atıl halde bulunan pil fabrikası yerleşkesini de yeşil dokusuyla, çevreye katkı sağlayan yapılarıyla halkımıza armağan edelim istedik." dedi.
Belediyeye devri gerçekleşen yerleşkedeki yapıların tescil işlemlerinin de yapıldığını anlatan Tütüncü, artık yerleşkenin tescilli, ağaçlarının da koruma altında olduğunu bildirdi.
Tütüncü, fabrika yerleşkesindeki yapıları restore ederek geleceğe taşımayı planladıklarını belirterek şöyle devam etti:
"Burada Dokumapark'ta olduğu gibi bir kültür sanat adası meydana getirmeyi istiyoruz. Antalya'nın en büyük kütüphanelerinden birini burada açacağız. Bununla birlikte Türkiye'nin sanayi tarihine işaret eden, Türkiye'nin sanayi tarihinin serencamını gözler önüne en güzel biçimde seren bir Türkiye sanayi tarihi müzesi kuracağız. Spor tesislerini de olduğu gibi yenileyeceğiz. Hafızasıyla, hatırasıyla birlikte burayı Antalya'nın gençlerine armağan etmek istiyoruz. Yani burada hem kültürün, sanatın, hem bilimin en güzel şekilde halkımıza aktarıldığı, yaşatıldığı tesislerin yanında bu güzel ağaçların içinde de cıvıl cıvıl bir yaşam alanı meydana getirmek istiyoruz."
Pil fabrikasının kuruluş amacının Kıbrıs Barış Harekatı'nın tecrübelerine dayandığını dile getiren Tütüncü, buna atıfta bulunmak adına alanda bir de Kıbrıs Anı Evi oluşturacaklarını ifade etti.
Tütüncü, endüstriyel mirasın fonksiyonlandırılarak şehre kazandırılmasının modern dünyada çokça örneği bulunduğunu, bunun en güzel örneklerinden birinin de Avrupa Konseyi tarafından da ödüllendirilen Pamuklu Dokuma Fabrikası projesi olduğunu belirtti.
Tütüncü, "Yılbaşından itibaren biz bu çalışmalara başladık. Yazın sonuna doğru hemşehrilerimizi yavaş yavaş buraya alıp serbest gezinti imkanı sunacağız. Daha sonra peyderpey diğer binalar yapılacak." diye konuştu.
- Üretim talep olmayınca durduruldu
Antalyalı kent tarihçisi Hüseyin Çimrin de fabrikanın kurulmasına yönelik çalışmaların 1960'lı yıllara kadar uzandığını kaydetti.
Fabrikanın kuruluş sürecince MKE ile Crompton Parkinson firması arasında teknik bilgi ve makine satış anlaşmaları yapıldığını belirten Çimrin, tesisin o dönem 65 milyon liraya mal olduğunu bildirdi.
Deneme safhasında TSK'nın siparişlerine uygun 44 türde batarya üretilen fabrikanın Kıbrıs Barış Harekatı'ndan sonra 3 vardiya çalışmaya başladığını vurgulayan Çimrin, zamanla azalan askeri siparişlerin ticari pil üretimiyle doldurulmak istendiğini söyledi.
Çimrin, yılda 9 milyon pil üretim kapasitesine sahip fabrikanın eski teknolojisinin üretimde kayba neden olduğunu dile getirerek, teknoloji yenileme çalışması yapılmayan fabrikada 15 Ekim 1998'de üretimin durdurulduğunu, 31 Aralık 1998'de de zarar ettiği gerekçesiyle fabrikanın kapatıldığını kaydetti.
