Antalya Ticaret ve Sanayi Odası (ATSO) ve aynı zamanda Batı Akdeniz Ekonomisini Geliştirme Vakfı (BAGEV) Yönetim Kurulu Başkanı Davut Çetin, TÜİK tarafından açıklanan Temmuz ayı enflasyon verilerine ilişkin değerlendirmelerde bulundu. Ertelenmiş talep ve kredi destekli talep canlanmasının enflasyona yansıdığını kaydeden Başkan Çetin, ”Pandeminin sektör, ürün ve il bazında arz ve talep dengelerini değiştirdiğini görüyoruz. Önümüzdeki süreçte ekonomi çarklarının daha sağlıklı dönmesi için desteklerin il, sektör, hatta ürün bazında farklılaşması gerekiyor” dedi.
TÜİK 2020 Temmuz ayı enflasyonunun bir önceki aya göre TÜFE’de yüzde 0,58, Yİ-ÜFE’de yüzde 1,02 olarak açıklandığını söyleyen Çetin, “Yıllık enflasyonun ise tüketici fiyatlarında yüzde 11,76, üretici fiyatlarında yüzde 8,33 olarak gerçekleştiği ifade edilmiştir. Temmuz ayında aylık olarak en yüksek artış yüzde 61,86 ile yurtiçi bir hafta ve daha fazla süreli turlar olurken, bunu yüzde 10,8 ile yumurta ve araba kiralama, yüzde 9,40 ile LPG (araba tüpü dolum) fiyatı izlemiştir. En fazla düşüşler ise yüzde 37,78 ile taze fasulye, yüzde 35,28 ile kabak ve yüzde 30,85 ile patlıcanda olmuştur” dedi.
"Talep canlanması fiyat artışlarında etkili oldu"
Ana harcama grupları itibariyle, bir ay önceye göre en yüksek artışların yüzde 2,44 ile “ulaştırma”, yüzde 2,39 ile “çeşitli mal ve hizmetler” ve yüzde 2,38 ile “ev eşyası” gruplarında görüldüğünü ifade eden Çetin, “En yüksek düşüşler yüzde 3,48 ile “giyim ve ayakkabı” ve yüzde 1,28 ile “gıda ve alkolsüz içecekler” gruplarında gerçekleşmiştir. Yıllık bazda enflasyonda en yüksek artış sırasıyla yüzde 21,90 ile “çeşitli mal ve hizmetler”, yüzde 21,78 ile “alkollü içecekler ve tütün” ve yüzde 14,17 ile “sağlık ” gruplarında görülmüştür. Bu veriler bize tüketici fiyatlarında ertelenmiş talebin devreye girmesi ve kredi destekleriyle talep canlanmasının özellikle ulaştırma ve dayanıklı mal grubundaki fiyat artışlarında etkili olduğunu göstermektedir” diye konuştu.
"Üretici üzerindeki enflasyon baskısı devam ediyor"
Yİ-ÜFE 2020 yılı Temmuz ayında bir önceki aya göre yüzde 1,02, bir önceki yılın Aralık ayına göre yüzde 7,98 ve bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 8,33 artış olarak gerçekleştiğini kaydeden Başkan Davut Çetin, sözlerine şöyle devam etti:
“Ham petrol ve doğalgaz yüzde 39,72, kok ve rafine petrol ürünleri yüzde 11,71, metal cevherleri yüzde 5,25 ile fiyatların en fazla arttığı alt sektörler olmuştur. Yİ-ÜFE verileri, üretici üzerindeki maliyet enflasyonu baskısının devam ettiğini göstermektedir Diğer taraftan kur artışı ve petrol fiyatında yükseliş hem tüketici hem üretici enflasyonunu etkilemektedir. Bölgemizdeki TÜFE oranı, aylık yüzde 0,71, yedi aylık yüzde 6,84 ve yıllık bazda yüzde 11,66’dır. Bu oranlara göre Antalya, Isparta ve Burdur illerini kapsayan Batı Akdeniz Bölgesi’nin aylık ve yedi aylık bazda Türkiye ortalamasının üzerinde, yıllık bazda ise Türkiye ortalamasının altında olduğu görülmüştür. Pandeminin özellikle turizmde yol açtığı daralmanın sadece Antalya ve bölge ekonomisini değil, cari açık ve kur baskısı kanalıyla bütün Türkiye ekonomisini olumsuz etkilediğini görüyoruz. Covid-19 pandemisi sektör, ürün ve il bazında arz ve talep dengelerini değiştirmiş ve asimetrik etkiler oluşturmuştur. Bazı sektörler yüksek talep artışlarıyla karşılaşırken, turizm ve turizme bağlı sektörlerde il, hatta ilçelere göre ciddi talep daralmaları devam etmektedir. Kredi destekleriyle yüksek talep artışı gerçekleşen, fakat üretimin aynı düzeyde artmadığı sektörler maliyet artışlarını fiyatlara daha hızlı yansıtabilmektedir. Buna karşılık, tarım sektörü başta olmak üzere bazı sektörlerde maliyet artışları fiyat artışlarının üzerinde kalmaktadır”
“KDV ve kira stopajı indirimleri olumlu”
Çetin, ekonomide çarkların daha sağlıklı dönmesi için desteklerin il, sektör, hatta ürün bazında farklılaşması gerektiğini belirterek, “Bayram öncesinde ilan edilen KDV ve kira stopaj indirimi gibi önlemler uzun zamandır ısrarla üzerinde durduğumuz önlemlerdi. Bu tür vergi indirimleri maliyetlerin ve enflasyonun kontrolü ile sektörlerin desteklenmesi açısından yararlı olacaktır. Bu tür seçici önlemlerin geciktirilmeden genişletileceğini ümit ediyorum” şeklinde konuştu.