Antalya Ticaret ve Sanayi Odası (ATSO) Yönetim Kurulu Başkanı Davut Çetin, Türkiye İstatistik Kurumu (TUİK) tarafından açıklanan Eylül ayı enflasyon verilerine ilişkin değerlendirmelerde bulundu. Tüketici enflasyonunun beklentilerin altında kaldığını belirten Başkan Çetin, yüzde 2,56 olarak açıklanan Yİ-ÜFE deki yükselişin ise üretici üzerindeki maliyet baskısındaki artışı gösterdiğini söyledi. Başkan Çetin, enflasyonla mücadelenin başarısı için toplumun TL’ye ve Merkez Bankası’na olan güveninin önemine de vurgu yaptı.
TÜİK tarafından açıklanan 2020 Eylül ayı enflasyonu verilerine göre TÜFE’deki artışın bir önceki aya göre yüzde 0,97, Yİ-ÜFE’de yüzde 2,65 olarak açıklandığını belirten Çetin, “Yıllık enflasyon ise tüketici fiyatlarında yüzde 11,75, yurt içi üretici fiyatlarında yüzde 14,33 olmuştur. Eylül ayında tüketici enflasyonu beklentilerin bir miktar altında kalırken, üretici enflasyonunun arttığı, bir başka deyişle talep baskısının azalmaya, maliyet baskısının artmaya başladığı görülmektedir. Kışlık giyim fiyatları artışının Eylül ayı endekse girmemiş olması nedeniyle giyim grubu enflasyona teknik olarak olumlu katkı sağlamıştır. Giyim fiyatları ve elektrik zammı etkisi Ekim ayı endeksinde görülecektir. Diğer taraftan ekonomide Temmuz-Ağustos canlılığı zayıflamakta, pandeminin ekonomik etkileri genel ve sektörel düzeyde devam etmektedir. Uzaktan eğitim ve evden çalışma, tüketici talebindeki kayma eğitim ve giyim gibi sektörlerde talebi daraltmaktadır” dedi.
Enflasyonda en yüksek artış “ev eşyası” grubunda
Aylık enflasyonda en yüksek artışın yüzde 3,02 ile “ev eşyası” grubunda gerçekleştiğini kaydeden Başkan Çetin, “Bunu yüzde 1,84 ile “ulaştırma”, yüzde 0,88 ile “eğlence ve kültür” grupları izlemiştir. “Eğitim” grubunda yüzde 0,07, “giyim ve ayakkabı” grubunda yüzde 0,03 oranında düşüş gözlenmiştir. Endekste kapsanan 418 maddeden, 62 maddenin ortalama fiyatında düşüş gerçekleşirken, 314 maddenin ortalama fiyatında artış gerçekleşmiştir. Eylül ayında en yüksek artış gösteren ürün yüzde 18,65 ile patlıcan olurken bu ürünü yüzde 16,83 ile sivri biber ve yüzde 13,73 ile muz izlemiştir. En fazla düşüş ise yüzde 22,07 ile limon, yüzde 19,13 ile yurtiçi bir hafta ve daha fazla süreli turlar ve yüzde 13,48 ile elma olmuştur. Aylık enflasyona en fazla katkıyı 0,29 puanla otomobil ve akaryakıt fiyat artışları nedeniyle ulaştırma grubu yapmıştır. İkinci sırada 0,23 puanla dayanıklı mallar veya beyaz eşya ve mobilya fiyat artışları nedeniyle ev eşyası grubu gelmektedir” ifadelerini kullandı.
Antalya Hali fiyatlarındaki yıllık artış Türkiye sebze-meyve enflasyonunun altında
Gıda grubunun aylık enflasyonda 0,15 puan artış oluşturduğunu ifade eden Çetin, sözlerine şöyle devam etti:
“Gıda enflasyonunda yağ, bakliyat, yumurta gibi ürünlerdeki fiyat artışları da etkili olmuştur. Taze sebze ve meyve grubunda ortalama aylık fiyat artışı yüzde 1,98, yıllık artış yüzde 23 olmuştur. Antalya Toptancı Hal fiyatlarında ortalama yıllık artış yüzde 18 ile TUİK sebze-meyve enflasyonunun altındadır. Yıllık fiyat artışı domateste eksi yüzde 3.4, biber ve patlıcan gibi ürünlerde yüzde 12-14 civarındadır. Bu ürünlerde aylık fiyat artışının yıllık artışa eşit olduğuna dikkat edilmelidir. Tarımsal girdi maliyetlerinde artış ve ihracat artışı fiyatlarda artışa yol açsa da ürüne göre önemli farklılıklar bulunmaktadır. Sebze ve meyvede mevsim geçişi nedeniyle bu dönemde aylık artışlar öne çıkacaktır”
“Enflasyonda başarı, toplumun TL’ye ve Merkez Bankasına güvenine bağlı”
Eylül ayında Yİ-ÜFE veya üretici fiyatlarında gıda grubu dışında tekstil, metal, otomotiv, kimyasal girdi, plastik, kağıt gibi temel girdilerde aylık fiyat artışlarının yüzde 3 ve yüzde 5 arasında gerçekleştiğini sözlerine ekleyen Başkan Çetin, “Geçtiğimiz aylardaki döviz kuru artışları tüketici enflasyonuna henüz yansımasa da üretici fiyatlarına yansımıştır. Petrol fiyatlarının yatay seyri ve küresel enflasyonun düşük kalması ülkemizde de enflasyonu sınırlayıcı etki yapmaktadır. Merkez Bankası enflasyonda döviz kurunun rolünü dikkate alarak sıkılaştırma adımlarına başlamıştır, ancak enflasyon hedefinde başarı kurların seyrine ve toplumun Türk Lirasına ve Merkez Bankası enflasyon hedefine güvenine bağlı olacaktır. Bölgemizdeki TÜFE oranı, aylık bazda yüzde 0,82, dokuz aylık bazda yüzde 8,80 ve yıllık bazda yüzde 11,77 olarak gerçekleşmiştir. Bölgemizde ana harcama grupları itibariyle bir ay önceye göre sırasıyla en yüksek artış yüzde 1,94 ile “ev eşyası”, yüzde 1,90 ile “ulaştırma” ve yüzde 1,39 ile “sağlık” harcama gruplarında olmuştur. Yıllık enflasyonda ise en yüksek artış yüzde 30,82 ile “çeşitli mal ve hizmetler”, yüzde 17,14 ile “sağlık” ve yüzde 12,86 ile “gıda ve alkolsüz içecekler” gruplarında gerçekleşmiştir. Bölgemiz enflasyonu gıdada Türkiye ortalamasının altında, sağlık, eğitim, çeşitli mal ve hizmetler gruplarında üzerindedir. Bölgemizde enflasyon aylık bazda Türkiye ortalamasının altında, dokuz aylık ve yıllık bazda Türkiye ortalamasının üzerinde kalmıştır. Bu oranlara göre Antalya, Isparta ve Burdur illerini kapsayan Batı Akdeniz Bölgesi, 26 bölge arasında aylık bazda on dokuzuncu, dokuz aylık bazda sekizinci sırada, yıllık bazda ise on beşinci sırada yer almıştır”