Tarım Bakanı Bekir Pakdemirli ve Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Başkanı Rıfat Hisarcıklıoğlu Türkiye Ürün İhtisas Borsası (TÜRİB) Tarımsal Ürün Endeksleri Tanıtım Töreni’ne katıldı. Bakan Pakdemirli konuşmasında, “Ürün Fiyat Endeksleri sayesinde, fiyat değişiklikleri daha kolay tahmin edilecek, analizler daha doğru yapılacak ve ürün performans ölçümlerinin etkin olarak kullanılması sağlanacak” dedi.
Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli ile TOBB Başkanı Rıfat Hisarcıklıoğlu Ürün Fiyat Endeksleri uygulamasının tanıtım toplantısına katıldı. Türkiye Odalar ve Borsalar Birliğinde düzenlenen toplantıda konuşan Bakan Pakdemirli, Ürün Fiyat Endeksleri uygulamasının üretici gelirlerinin artmasına, yatırımların büyümesine, çiftçinin önünü daha iyi görmesine ve sektörün güçlenmesine destek olacağını söyledi.
Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli, Elektronik Ürün Senedi işlemlerinde oluşan fiyatlar kullanılarak tek bir tarımsal ürünün veya bir grup tarımsal ürünün fiyat performansını ölçmek için tasarlanan Ürün Fiyat Endeksleri’nin çiftçiye kolaylık sağlayacağını belirtti.
Ürün Fiyat Endeksleri uygulamasının üretime ve yatırımcıya yön verecek bir uygulama olduğunu ve tarımsal ürünler piyasasının gelişmesine katkı sağlayacağını ifade eden Bakan Pakdemirli, Türkiye’deki tarımsal piyasaların ana yönünün belirlenmesi açısından Ürün Fiyat Endeksleri’nin son derece gerekli olduğuna vurgu yaptı. Bakan Pakdemirli, “Ürün Fiyat Endeksleri sayesinde, fiyat değişiklikleri daha kolay tahmin edilecek, analizler daha doğru yapılacak ve ürün performans ölçümlerinin etkin olarak kullanılması sağlanacak” diye konuştu.
Ürün Fiyat Endeksleri’nin ilk olarak, stratejik önemi ve likiditesi yüksek olan, buğday, arpa ve mısır için uygulanmaya başlandığına işaret eden Bakan Pakdemirli, şöyle konuştu:
“Piyasanın anlık durumu şeffaf bir şekilde ortaya konulacak ve diğer yatırım ürünleriyle karşılaştırma imkanı sağlanacak. Ayrıca, tarımsal emtia piyasalarında Türkiye ile dünya arasındaki süreç yakından izlenebilecek. Veri ve analiz anlamında tarım ürünleri ticaretinin gelişmesine önemli katkı sağlayacak bu sistemin güçlenmesi için bizler de Bakanlık olarak gerekli desteği sunacağız. Tarım ürünleri ticaretinin gelişmesi, lisanslı depoculuk ve Ürün İhtisas Borsası’nın güçlenmesinden geçiyor. Bu alanda son 3 yılda hız verdiğimiz çalışmaları Ticaret Bakanlığı ve Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile yapacağımız iş birliği ile daha da yukarılara taşıyacağız.”

Elektronik ürün senedi ile faizsiz kredi avantajı
Ürün İhtisas Borsası tarafından hazırlanan Elektronik Ürün Senedi’ne (ELÜS) ilişkin de açıklama yapan Bakan Pakdemirli, çiftçilerin ürünlerini lisanslı depolara teslim ettiğinde ELÜS verildiğini, ELÜS sayesinde Ziraat Bankası’ndan 5 milyon TL’ye kadar sıfır faizli kredi kullanarak, finansman ihtiyacının karşılandığını ifade etti. Bakan Pakdemirli, “Borsa sayesinde üreticiler mahsullerini sadece yerel piyasada değil, ulusal ve uluslararası pazarlara da ulaştırabiliyor. Ürün İhtisas Borsası’nda ürünler, kaliteye göre sınıflandırarak fiyatları belirleniyor. Bu yapının gelişmesi, kaliteli üretimin artmasına da doğrudan katkı sağlıyor” şeklinde konuştu.

Lisanslı depo sayısında artış
Bakan Pakdemirli, ürün borsası ve lisanslı depoculuğun birbirinden ayrılamayacağını ve birbirini besleyen yapılar olduğunu dile getirerek, 2005 yılında çıkan Lisanslı Depoculuk Kanunu’ndan sonra, ürün borsalarının sistemdeki yapısının daha da güçlendiğinin altını çizdi. Yapılan değişikliklerle, 2017 yılında ise ürün borsalarını tek çatı altında toplayan Türkiye Ürün İhtisas Borsası kurulmasıyla tarım ürünleri ticaretinin daha etkin bir konuma ulaştığını bildiren Bakan Pakdemirli, "Lisanslı depoculuk sayesinde üreticimiz, depo masraflarından kurtularak, ürünleri güvenli, sigortalı ve sağlıklı şekilde modern depolarda muhafaza ederek saklıyor. Böylece; hasat döneminde arz yığılması nedeniyle oluşan fiyat düşüşlerinden daha az etkileniyor ve sonraki aylarda daha yüksek fiyattan satma imkânına kavuşuyor. Lisanslı depo şirketi sayısı 38’den, bugün 3,6 kat artarak, 138’e ulaştı. Lisanslı Depo kapasitesi ise 1,8 milyon tondan, bugün itibariyle 4,2 kat artışla, toplam 7,7 milyon tona yaklaştı. Lisanslı depoculukta; ürün bazında hububat ile başlayan bu süreç, baklagiller ve yağlı tohumlar, pamuk, fındık, zeytin-zeytinyağı, kuru kayısı ve antepfıstığının dâhil olmasıyla giderek genişledi” dedi.

“Buğdayın fiyatı için Londra’ya değil, TÜRİB endeksine bakacağız”
Toplantıda konuşan TOBB Başkanı tanıtım yapılan çalışmalar neticesinde artık buğdayın fiyatı için yurt dışı ülkelerine değil de TURİB endekslerine bakılacağını vurgulayarak,
“Şimdi gelelim bugün tanıtımını yaptığımız tarımsal ürün endekslerine. Bu endeksler bize ürün piyasasını şeffaf ve basit bir şekilde izleme imkanı tanıyacak. Ülke genelinde referans fiyat oluşumuna katkı sağlayacak. Artık buğdayın fiyatı için Şikago’ya, Londra’ya değil, TÜRİB endeksine bakacağız. Bu endeksler “tarımın nabzı, çiftçinin ve yatırımcının pusulası” olacak. Tarımsal aktiviteyi hepimiz ekranlardan izleyebileceğiz. Bugün buğday yüzde 2 artmış, mısır yüzde 1 düşmüş diye konuşan yorumcular olacak televizyonda. Çiftçi de önünü rahat görecek, yok pahasına elindeki malını satmayacak. Arz ve talep dengesizliklerini hızlı tespit edip, doğru politikaları geliştirebileceğiz. Güneydoğu’da hasat kötü gidiyor fiyatlar yükseliyor, Trakya’da rekolte iyi fiyatlar düşüyor diye net bir şekilde piyasayı görebileceğiz. TMO’nun piyasa müdahalelerinin etkilerini net olarak görebileceğiz. Böylece TMO’nun hububat piyasasında çağdaş bir piyasa yapıcı gibi konumlanmasına da destek vereceğiz. Aynı zamanda diğer emtialar ile ülkemizdeki tarımsal ürünlerin performansını karşılaştırabileceğiz. Dünyada hububatın fiyatı ne olmuş, Türkiye’de ne olmuş diye rahatça karşılaştırma yapabileceğiz. Türkiye’deki fiyat değişimlerinin ne kadarı küresel piyasalardan kaynaklanıyor, ne kadarı bizden kaynaklanıyor görebileceğiz. İlerleyen dönemde bu endeksler birer yatırım aracına da dönüştürülebilecek. Gerekli çalışmalar tamamlandığında bu salondaki herkes de tarım ürünlerine yatırım yapabilecek. Benim vadeli mevduatla işim olmaz diyen vatandaşlarımız döviz ve altın yerine tarımsal ürüne yatırım yapabilecek. Oluşturulan endeksler TURİB internet sitesi ile matriks ve foreks veri terminallerinde yayınlanacak. Önümüzdeki yıllarda hayata geçecek vadeli işlem sözleşmeleri ile piyasa oyuncuları risklerini azaltabilecek. Böylelikle fiyat daha sağlıklı oluşacak, çiftçi de önünü daha rahat görüp planlamasını ona göre yapacak. Bu endekslerin tarım sektörümüze ve ülkemize hayırlı olmasını diliyorum” dedi.

"Arz talep dengesini sağlayabilen ülkeler şoklardan en az etkilenenler oluyor”
Covid-19 salgını süresince elindeki tarımsal emtiayı doğru şekilde koruyan, bunları sağlıklı depolama sistemleri ile muhafaza edebilen ve arz talep dengesini sağlayabilen ülkelerin şoklardan daha az etkilendiğini anlatan Hisarcıklıoğlu konuşmasını şöyle sürdürdü:
"Bu kapsamda biz de son 10 yıldır tarım piyasasında iki aşamalı bir dönüşüm sürecinin içerisindeyiz. Bu dönüşümün ilk ayağı lisanslı depoculuktu. Orada ticaret borsalarımızın ve TMO’nun öncülüğünde oldukça iyi bir noktaya geldik. Gelişmiş tarım piyasasının ikinci ayağı olan TÜRİB ise 2 sene önce faaliyet iznini alarak operasyonlarına başladı. Bu 2 senede, tarım piyasası paydaşlarını, yani çiftçiyi, taciri, sanayiciyi, yatırımcıyı, bankayı ve TMO’yu bir araya getirerek ortak bir noktada buluşturdu. 2019 sonunda 50 bin olan yatırımcı sayısı, az önce videoda da izlediniz, 90 bin yatırımcıyı geçti. TÜRİB bu süreçte sağlıklı fiyat oluşumuna katkıda bulundu, bulunuyor. Elüs’ün çiftçinin finansmana erişiminde üstlendiği fonksiyon her geçen gün önem kazanıyor. Çiftçi, Elüs’leri teminat göstererek finansman sağlıyor, malı değerinde satma şansını elde ediyor. 2019 yılı sonunda 128 milyon kilo olan Elüs kredisine konu ürünler 5 kat artarak, 2020 yılı sonu itibarıyla 652 milyon kiloya ulaştı. TÜRİB ile yola çıkarken ortaya koyduğumuz hedefleri bir bir gerçekleştiriyoruz. Çiftçimiz mağdur olmayacak, finansmana erişim için kapı kapı dolaşmayacak, demiştik. Rakamlar ortada. 5 katına çıktı.”