BURSA (AA) - Tarim ve Orman Bakanligi, ABC Deterjan ve Dagkadi Üreten Kadinlar Kalkinma Kooperatifi is birligiyle Bursa'da kadin çiftçiler tarafindan tibbi ve aromatik bitki ekinezya yetistirilmeye baslandi.
ABC Deterjan tarafindan, "Her yil Türkiye'nin farkli bir bölgesinde kadin çiftçiler ile farkli bir tibbi ve aromatik bitkiye destek verme" hedefiyle 3 yil önce baslatilan "ABC ile Yerli Yerinde" isimli sosyal sorumluluk projesinin bu yilki duragi Bursa oldu.
Bursa Karacabey'e bagli Dagkadi köyünde Kuzey Amerika kökenli tibbi ve aromatik bitki ekinezyanin yetistirilmesi için proje kapsaminda yapilan çalismalar gerçeklestirilen basin toplantisinda gazetecilerle paylasildi.
Dagkadi Üreten Kadinlar Kalkinma Kooperatifi'nde düzenlen toplantida konusan Bursa Il Tarim ve Orman Müdürü Hamit Aygül, ellerinde pek çok kadin projesinin bulundugunu belirterek, ABC Deterjan'in subatta kendilerine gelmesi sonrasi çok sevindiklerini ve hemen kooperatif yetkilileri ile görüstüklerini söyledi.
Tarimin ülke ve ekonomi için öneminden bahseden Aygül, "Geleneksel tarim ürünlerinin yani sira ülkemizde bu anlamda dev bir hazine daha var: Tibbi ve aromatik bitkiler. Bursa olarak bu bitkilere büyük oranda deger katma çabalarimiz sürüyor." dedi.
- "Tibbi ve aromatik bitki üretimiyle tarimda katma degeri artiyor"
Hamit Aygül, tarimda çok önemli bir degerlerinin daha bulundugunu, bu degerin çiftçilik yapan kadinlar oldugunu kaydederek, "Bursa'da çok büyük oranda çiftçiligi kadinlarimiz ile yürütüyoruz. Açikçasi tarim alaninda kadinlarimizin erkeklerden daha fazla deger olusturduklarini söyleyebilirim. ABC'nin bize basvurusu sayesinde bir tasla iki kus vurmus olduk." diye konustu.
Tarimsal üretimde katma degeri yüksek ürünlerin öneminden bahseden Aygül, "Özellikle köylerde üretilen tarimsal ürünlerin ekonomiye daha yüksek katma degerli olmasi için kadinlarimiza ihtiyacimiz var." dedi.
Aygül, proje kapsaminda kadinlara tahsis edilen tarlanin 5 dönümünde ekinezya yetistirilmeye baslandigini belirterek, tibbi ve aromatik bitkiler sektöründe tarimsal üretimi canlandirmaya çalistiklarini bildirdi.
Bu yil ekilen ekinezyada ilk hasadin gerçeklestirildigini dile getiren Aygül, "Önümüzdeki süreçte bu ekinezyalar kurutulup paketlenerek kendi kooperatif markasiyla iç ve dis piyasaya sunulacak. Zamanla bu köy marka haline gelecek. Lavanta ve benzeri baska ürünlerimiz de var. Fakat yöre yöre bazi ürünleri ön plana çikarmaya çalisiyoruz." açiklamalarinda bulundu.
- "Proje bizim için çok kiymetli"
Bursa Il Tarim ve Orman Müdürlügü Koordinasyon ve Tarimsal Veriler Sube Müdürü Esra Uzun ise, ekinezyanin, bakanlik tarafindan kendilerine önerildigini söyledi.
Dagkadi köyünde bu bitkinin yetistirilebilir oldugunu gözlemlediklerini dile getiren Uzun, su ifadeleri kullandi:
"Kooperatif üyesi kadinlarimiz da geçtigimiz yil bize tibbi ve aromatik bitkiler yetistirmek istediklerini belirterek bu konuda bizden yardim istediler. Bu süreçte ABC Deterjan kapimizi çaldi. Yerli Yerinde projesiyle 3 yildir farkli bölgelerde yürüttükleri projeyi anlattilar. Iki yil önce bakanligimizla is birligi yaparak bu projeyi sürekli hale getirmeyi hedeflediklerini söylediler. Aslinda iyi olacak hastanin doktor ayagina geldi sanki."
Uzun, bu yil ekmelerine ragmen ekinezyada ilk hasadin bu ay gerçeklestigini, ikinci hasadin da kisa süre içerisinde yapilacagini kaydederek, "Bu proje bizim için çok kiymetli ve degerli." dedi.
- "Proje geliri kadin çiftçiler için kullanilacak"
Dagkadi Üreten Kadinlar Kalkinma Kooperatifi Baskani Aylin Yildiz da, bu projeyle hem hayallerini süsleyen tibbi ve aromatik bitkiyi yetistirdiklerini hem de kooperatifin tesisindeki teknik ekipman eksiklerini giderdiklerini söyledi.
Arazilerinin 5 dönümünü ekinezya için ayirdiklarini dile getiren Yildiz, su bilgileri verdi:
"Söz konusu alandan yapacagimiz hasattan 1,5 ton kuru ekinezya elde etmeyi hedefliyoruz. Ekinezyanin kurusunun kilogrami 250 liraya kadar çikabiliyor. 30 kadinimiz bu isten ekmek yiyecek. Özel sektör ile yapilan tüm çalismalar bizim için çok degerli. Ekinezyalardan elde edecegimiz geliri kadinlarimiz için kullanacagiz. Ayrica kooperatifimizdeki ürün çesitliligini artirmaya çalisacagiz."
- Safran ve taflandan sonra sira ekinezyada
ABC Deterjan Pazarlama Müdürü Deniz Özyer de, 2017'de Osmaniye Bahçe'deki safran çalismalarini geçen yil Ordu Persembe'de taflan ile devam ettirdiklerini söyledi.
Bu yil da sürdürebilirligi ve kurumsalligi saglamak amaciyla basvurduklari Tarim ve Orman Bakanligi'nin yönlendirmesiyle Bursa Il Tarim ve Orman Müdürlügü'nün kapisini çaldiklarini aktaran Özyer, sözlerini söyle sürdürdü:
"Ekinezya projesi, Türkiye için bir örnek saglayacak olmasi açisindan da ilgimizi çekti. Buradan 30 kadinin ekmek yiyecek olmasi bizim için büyük bir gurur kaynagi. Osmaniye Bahçe, Ordu Persembe ve son olarak Bursa Dagkadi ile birlikte yaklasik 200 kadin bu proje sayesinde gelir elde edebiliyor. 2025'e kadar ABC ile Yerli Yerinde projesi sayesinde 500 kadinin gelir elde etmesi için çalisacagiz."
Özyer, gelecek yillarda yeni bölge ve yeni bitkileri gündemlerine alacaklarini kaydederek, "Projemizin gelenegi olarak kullandigimiz tibbi ve aromatik bitki ile baglantili bir ürün versiyonunu satisa sunuyoruz. Bu yil da ekinezyadan ilham alan sivi sabun üretecegiz. Bu üründen gelen tüm geliri de projeye bagislayacagiz." diyerek sözlerini tamamladi.
- 5 dönüm ekinezyadan 400 bin liralik gelir
Toplantida verilen bilgiye göre, proje kapsaminda ilk olarak Osmaniye Bahçe'de kadin çiftçilerle safran üretimi yapildi. Pilot proje olarak yapilan denemelerde safranda büyük basari elde edildi. Ilk yil 600 gram safran üretilmesi saglandi, proje sayesinde 20 kadin gelir elde etti.
Ikinci yil ise Ordu Persembe'de taflan bitkisine destek verilerek çürüyen taflan meyvelerinin ekonomiye katki saglamasi gerçeklestirildi. Kurulan meyve kurutma ünitesi sayesinde bu yil sonuna kadar taflan dahil 400 ton meyve degerlendirilmis olacak.
Son olarak Bursa'da 5 dönümlük alana mart ayinda 20 bin adet ekinezya fidesi dikildi. Yilda 3 defa hasat yapilabilen ve bir kez dikildiginde 4 yil ürün veren ekinezyanin dönümünden 300 kilogram kurutulmus ürün elde edilmesi hedefleniyor.
Yetisen ekinezyalarin kurutularak ekonomik deger saglamasi amaciyla kooperatife kurutma makinesi basta olmak üzere tüm teknik ekipmaninin satin alinmasi saglandi.
Hasat sonunda elde edilecek yaklasik 1,5 ton kuru ekinezyanin satisi için aktar toptancilari ile görüsme ve e-ticaret platformu çalismalari sürüyor. Kurutulmus ekinezyanin kilograminin satis degeri 250 lirayi buluyor. Bu yilki hasat sonunda elde edilmesi planlanan 1,5 ton ekinezyanin ekonomik degerinin ise 375-400 bin lira araliginda olmasi bekleniyor.
