ANTALYA (AA) - BEKIR BEKTAS - Cumhurbaskani Recep Tayyip Erdogan'in esi Emine Erdogan tarafindan Patara sahilinden denize birakilan ve "Patara", "Likya" ile "Belkis" adi verilen deniz kaplumbagalari, tasidiklari uydu cihazlarindan alinan sinyallerle göç yollarinin kesfedilmesine ve bu sayede nesli tükenme tehdidi altindaki türlerinin korunmasina hizmet edecek.
Çevre ve Sehircilik Bakanliginin yürüttügü Patara Deniz Kaplumbagalari Koruma ve Izleme Programi kapsaminda uydu takip cihazi takilan, Emine Erdogan'in da katildigi bir etkinlikle denize birakilan üç deniz kaplumbagasi, yüzeye çiktiklari anlardan itibaren basarili sekilde sinyal göndermeye basladi.
Takilan cihazlarla takip edilen kaplumbagalarin izledikleri rota, ugradiklari bölgeler gibi pek çok veriyi elde edecek bilim insanlari, bu sayede deniz kaplumbagalarinin denizde karsilastigi riskleri de ögrenme firsati bulacak.
Çalisma kapsaminda birçok veriyi de degerlendirecek olan uzmanlar, iklim degisikligi gibi faktörlerin deniz kaplumbagalarinin ugrak noktalari, yuvalama alanlari basta olmak üzere yasamlarina etkilerini arastirarak, türlerin korunmasi yönünde yapilacak çalismalarin da altyapisini olusturacak.
Kaplumbagalarin rotalari, ugradiklari bölgeler ve bu bölgelerde ne kadar kaldiklari ise su yüzeyine çiktiklarinda alinacak sinyallerle belirlenecek.
- Sinyal takilan deniz kaplumbagalari DEKAMER'de tedavi edilmisti
DEKAMER Yönetim Kurulu Üyesi ve Bilimsel Koordinatörü Dogan Sözbilen, AA muhabirine, uydu takip cihazi takilan 3 deniz kaplumbagasinin balikçilik kaynakli yaralanmalar nedeniyle merkezlerinde tedavi gördügünü anlatti.
Bunlar arasinda 5 ay tedavi görenler gibi birkaç hafta kalanlar da oldugunu kaydeden Sözbilen, tedavi edilip röntgenle olta ignesi gibi yabanci bir cisim yutup yutmadiklari gibi kontrollerin de yapildigini ifade etti.
Kaplumbagalarin saglik durumlarinin uydu cihazi baglamaya uygun bulunmasi üzerine cihaz takilarak denize birakildiklarini belirten Sözbilen, kisa süre sonra da ilk sinyalleri almaya basladiklarini aktardi.
Sözbilen, "Patara, Likya ve Belkis isimleri verilen kaplumbagalardan Patara ve Belkis Kekova'ya dogru ilk hareketlerini yaptilar. Likya ise Fethiye'ye dogru yaklasiyor." dedi.
DEKAMER olarak geride kalan 9 yilda farkli fonlardan yararlanarak 26 deniz kaplumbagasini izlediklerini açiklayan Sözbilen, bunlarin önemli bir kisminin Akdeniz'i geçerek güneydeki Tunus, Libya gibi bölgelere gittigini anlatti.
- "Tuba" Arnavutluk açiklarinda sinyal verdi
Sözbilen, 2019 yilinda denize birakilan "Tuba" isimli kaplumbaganin ise farkli rota izleyerek denizde kaldigini aktararak, Malta açiklarini ve Adriyatik'i dolasip, su günlerde kendisinden Arnavutluk açiklarinda sinyal aldiklarini söyledi.
Deniz kaplumbagalarinin rotalarinin belirlenmesinin birçok yönden çok önemli oldugunu belirten Sözbilen, karada çok iyi çalismalar yapilmasina karsin hayatinin büyük bölümü denizlerde geçen bu canlilarin denizdeki hareketlerinin bir sir oldugunu kaydetti.
Sözbilen, deniz kaplumbagalarinin beslendikleri yerlerin, göç yollarinin bilinmesi halinde denizlerdeki tehditlere karsi da önlem alinabilecegini savunarak, söyle devam etti:
"Deniz kaplumbagalari için önemli tehditlerden biri, balikçilik. Çünkü hedef disi avlanma dedigimiz, balikçilarin da istemedigi ama kaplumbagalarin aglara takildigi durumlar yasanabiliyor. Kaplumbagalar sogukkanli canlilar ve sicaklikla dogrudan iliskileri oldugu için bir diger husus ise iklim degisikligi. Iklim degisikligi dünyamizi etkilemeye devam ediyor ve Akdeniz'de de önemli degisiklikler bekliyoruz. Deniz kaplumbagalarinin hangi bölgeleri kullandiklarini bilir, oralarin sicaklik verilerini de göz önünde bulundurursak, önümüzdeki yillarda bir degisiklik olup olmadigini, olursa deniz kaplumbagalarini nerelerde korumamiz gerektigine dair altyapiyi toplamis olacagiz."
