Ondokuz Mayıs Üniversitesi (OMÜ) Kuş Gözlem Topluluğu üyeleri göçmen kuşların en hareketli olduğu zamanda 362 kuş türünün tanımlandığı Kızılırmak Deltası Kuş Cenneti’nde gözlem yaptı. Dünya Göçmen Kuşlar Günü’nün kutlayan üyeler aynı zamanda halkalama yapılan kuşları da doğaya saldı.
Her yıl mayıs ve ekim aylarının ilk haftası Dünya Göçmen Kuşlar Günü olarak kutlanıyor. Bu kapsamda yüzlerce kuşun göç noktasında bulunan Samsun’un 19 Mayıs ve Bafra ilçelerindeki Kızılırmak Deltası Kuş Cenneti, gözlemcilerin ve araştırmacıların uğrak noktası haline geliyor. Yaklaşık 20 kişinde oluşan Ondokuz Mayıs Üniversitesi Kuş Gözlem Topluluğu üyeleri ise ellerindeki teleskop ve dürbünlerle gözlem yaptı. Üyeler yaptıkları gözlemlerde en çok saz delicesi, büyük akbalıkçıl, küçük akbalıkçıl, erguvan balıkçıl, erguvani balıkçıl ve ağaçkakan gibi kuş türlerine rastladı.

"Amaç göçmen kuşların karşılaştıkları zorluklara dikkat çekmektir"
Etkinlik hakkında bilgi veren Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ornitoloji Araştırma Merkezi Öğr. Üyesi Doç. Dr. Kiraz Erciyas Yavuz, "Bugün tüm dünyada kutlanan Dünya Göçmen Kuşlar Günü’ndeyiz. Her yıl mayıs ayının ilk haftasında ve ekim aynın ilk haftasında kutlanan bir etkinliktir. Amaç göçmen kuşların karşılaştıkları zorluklara dikkat çekmektir. Kamuoyu bilinci oluşturmaktır. Konakladıkları alanlar hakkında insanlara bilgi vermektir. Bunun için de şu an Kızılırmak Deltası’ndayız. Kızılırmak Deltası Avrasya-Afrika dediğimiz göç yolu üzerinde konumlanıyor. Kızılırmak Deltası bu anlamda önemli konaklama alanlarından bir tanesidir. Göç zamanında sadece 1 günde yaklaşık 130 kadar kuş türünü burada rahatlıkla görebilirsiniz. Kızılırmak Deltası’nda şu ana kadar 362 kuş türü tanımlanmıştır. Türkiye genelinde ise 491 kuş türü bulunuyor. Şu an hem kuş türlerinin kuzeyden güneye indiği hem de Avrupa’da üreyen göçmen kuşların Afrika’daki kışlama alanlarına göç ettiği bir zamandayız. Burada üreyen ibibik gibi kızılkuyruk gibi buraya üremek için gelen türler de yine daha güneydeki kışlama alanlarına göç ediyorlar. Dolayısıyla şu an en hareketli dönemlerden birindeyiz. Bu tür konaklama alanları kuşları yakıt depolamaları açısından önem taşıyor. Çünkü bir noktadan diğer bir noktaya giderken aynı bizim bir benzin istasyonunda durup yakıt almamız gibi kuşlar da beslenme ve enerji depolamaya ihtiyaç duyuyorlar" dedi.

"20 yıllık bir çalışma süresinde çeşitli türlerin geliş gidiş zamanına farklılıklar olduğunu görüyoruz"
Bir kuşun ortalama 200 ile 400 kilometre arasında mesafe kat edebildiğine dikkat çeken Doç. Dr. Kiraz Erciyas Yavuz, "Hiç durmaksınız 10 gün boyunca 10 bin kilometre kadar mesafe göç edebilen kıyı çamur çulluğu adında bir kuş türü bile var. Bu insan yapımı makinanın yapamayacağı seviyelerde bir performanstır bu. Bize de daha çok Kırım, İskandinav ülkeleri ve Doğu Avrupa’da üreyen kuşlar geliyor. Kışı burada geçirerek tekrar üreme alanlarına göç ediyorlar. Şu an burada gördüğümüz genellikle kışlamak için gelen türlerdir. Bugün burada üniversitemizin kuş gözlem topluluğu üyeleri var. Başka üniversitelerden gelen ve bizim kuş halkalama çalışmalarımıza katılan öğrencilerimiz var. Küresel iklim değişikliği ile mevsimler kayıyor, çiçeklenme zamanı değişiyor. Böceklerin çıkma zamanı değişiyor. Bütün bunlar kuşların beslenme kaynaklarına erişimini de değiştiriyor. Bu nedenle de göç takviminde bir kayma oluyor. Biz 20 yıllık bir çalışma süresinde çeşitli türlerin geliş gidiş zamanına farklılıklar olduğunu görüyoruz. Bu dünya genelinde yapılan göçmen kuşlar gününde de bütün herkes eş zamanlı gözlem yapıyor. Kayıt yapıyor. Bu kayıtları ise ’e-bird’ dediğimiz veri bankasına giriyor. Çok sayıda kayıt girildiği için aynı gün hangi yoğunlukta, nerede ve ne kadar kuş görüldüğüne dair bir veri tabanı oluşturuluyor. Bu yıl aslında teması ’Kuş gibi uç, kuş gibi öt’ olan Dünya Göçmen Kuşlar Gününde biz de katılımcılarımızla bugünü kutlamaya çalışıyoruz" diye konuştu.
OMÜ Kuş Gözlem Kulübü Başkanı Melike Yurda Özel, "Bu etkinlik adı altında birlikte kuş gözleyelim, etkinlik yapalım istedik. Şu ana kadar saz delicesi, büyük akbalıkçıl, küçük akbalıkçıl, erguvan balıkçıl, erguvani balıkçıl ve ağaçkakan gördük. Genellikle kulüple hafta sonları bir etkinlik yapmaya çalışıyoruz. Daha sonrasın masa başında oturarak kuşları tartışmak gibi bir etkinlik yapmayı planlıyoruz” şeklinde konuştu.

Kuşları doğaya saldılar
Gözlem yapan üyeler, Kızılırmak Deltası Kuş Cenneti Yönetim Merkezi’nde kuş halkalamacısı olarak görev yapan Melisa Bal’dan kuşların halkalaması ile ilgili bilgiler aldı. Halkalanan kuşlar üyeler tarafından doğaya salındı.