Elek altı çerezlik ayçiçeği, bu tesiste yağa ve küspeye dönüşüyor

Kahramanmaraş’ın Elbistan ilçesinde üretilen çerezlik ayçiçeğinin elek altı olarak tabir edilen kısmını, ayçiçeği yağı ve küspesine dönüştürerek ekonomiye kazandıran tesis hayata geçti. Tesisteki işlemlerin ardından ürünün 5 kat daha katma değerli bir konuma geldiğinin altını çizen firma yetkilisi Sefa Tıraş, bu sistemi bölgeye kazandırmanın mutluluğunu yaşadıklarını ifade etti.
Elbistan, çerezlik ayçiçeği üretiminde Türkiye’nin merkez üssü olarak ön plana çıkıyor. Ovanın bereketli topraklarından hasat edilen ayçiçeği, sofralara ulaşmadan önce bir dizi işlemden geçiyor. Elenen ayçiçeklerinin belirli büyüklükte ve dolgunlukta olanları piyasaya sunuluyor. Standartlara uyan ölçüdeki ayçiçeği, iç piyasanın yanı sıra 25’ten fazla ülkeye ihraç ediliyor. Standartları karşılamayan ayçiçekleri ise ‘elek altı’ olarak adlandırılarak neredeyse atıl duruma geliyor. Her yıl binlerce ton ayçiçeği bu şekilde değerini yitiyor. Elbistan’da uzun yıllardır çerezlik ayçiçeği satışı yapan bir firma, atıl olan bu elek altı ayçiçeğini yeniden ekonomiye kazandırmak için kolları sıvadı. Her ne kadar çerezlik de olsa bünyesinde barındırdığı yağı sıkmak ve posasını da ayçiçeği küspesi olarak hayvancılıkta kullanmak için tesisi kuran firma, bölgede bir ilke imza attı. Elbistan Sanayi Sitesi’ndeki tesis, günlük 25 ton ayçiçeğini presleyerek yağını çıkarıyor. Elde edilen ayçiçeği yağı, tanklarda depolandıktan sonra bölgedeki rafine tesislerine satılıyor. Ayçiçeği küspesi de hayvan yetiştiricileri için satışa sunuluyor.

Katma değeri 5 kat artıyor
Tesisteki işlemlerin ardından ürünün 5 kat daha katma değerli bir konuma geldiğinin altını çizen firma yetkilisi Sefa Tıraş, bu sistemi bölgeye kazandırmanın mutluluğunu yaşadıklarını ifade etti.
Çerezlik olarak sattıkları ayçiçeğinin elek altında kalan kısmının ekonomik açıdan ciddi bir kayıp olduğunu vurgulayan Tıraş, “Bölgemiz, çerezlik ayçiçeği üretiminde hatırı sayılır bir noktada. On binlerce dekar arazide üretilen ayçiçeğimizi, eleme işlemlerinin sonrasında paketleyerek yurt içi ve yurt dışı piyasaya sunuyoruz. Tabi bu noktada işin bir de bilinmeyen kısmı var. Tarladan çıkan ayçiçeğinin hepsi satılmıyor. Belirli standardı sağlamayanlar elek altı olarak kalır. Bu da totalde büyük rakamlara tekabül eder. Biz de firma olarak bu atıl duruma gelen ve ekonomik değeri düşen elek altı ayçiçeğini yeniden değerlendirmek istedik. Normalde ayçiçeği yağı, yağlık çeşitten elde edilse de çerezlik de bünyesinde aynı yağı barındırır. Yağın pres makinesinde sıkılması sonrasında kalan posası da ayçiçeği küspesi olarak hayvancılıkta aranan bir ürüne dönüşür. Bu dönüşümü sağlamak amacıyla sanayi sitemizde bir tesis kurduk. Burada günlük 25 ton elek altı ayçiçeğini işleyebiliyoruz. 1 tondan da 150 kilogram kadar yağ elde ediyoruz. Elde ettiğimiz yağın sofrada kullanılması için de tanklarda bekletip bölgemizdeki rafine tesislerine gönderiyoruz. Yağını aldıktan sonra deriye kalan kısmı da küspe olarak ayrıca depoluyoruz” şeklinde konuştu.
Ayçiçeği posasının yüzde 30’un üzerinde ham protein içerdiğini anlatan Tıraş, “Ayçiçeğinden yağ üretilmesi esnasında çıkan ayçiçeği küspesini de hayvan yemi olarak satışa sunuyoruz. Ayçiçeği tohumu küspesi, oldukça iyi bir protein, enerji ve selüloz kaynağı olarak kullanılıyor. Tesisimizde bölgemiz hayvancılığı için önem arz eden bu yem maddesini de üretmiş oluyoruz” ifadelerini kullandı.