Türkiye’de 46 tabyasıyla en çok tabyaya sahip illerden birisi olan Kars’ta 271 yıllık Karadağ Tabya turizme kazandırılmayı bekliyor.
Merkez Atatürk Mahallesi’nin üst kısmında bulunan birçok tabyadan bir tanesi olan ve halk arasında ’Borazanlı Tabya’ olarak bilinen Karadağ Tabya, gözler önünde oluyor. Vatandaşlar 271 yıllık tabyanın restorasyonun yapılarak Kars turizmine kazandırılmasını istiyor.
1855 Osmanlı Rus Savaşı, 1877-1878 Osmanlı Rus Savaşı ve 1918-1920 Osmanlı Ermeni Savaşı’nda Kars’ın savunmasında kullanılan, üzerinde bulunan dinleme borusuyla dikkat çeken tabya savaşlarda yıkılmamış ancak geçen süre içerisinde sahipsizlikten dolayı yıkılmaya yüz tuttu.
“Her geçen gün biraz daha yok oluyor”
Karadağ Tabya’nın turizme kazandırılması gerektiğini ifade eden Adem Alp, “Karadağ Tabya ve Borazanlı Tabya olarak bilinin büyük bir tabyamız, Kars’ın kurtuluşunda büyük önem arz eden, Ruslara karşı verdiğimiz savaşın simgesi olan Borazanlı Tabya, her geçen gün biraz daha yok oluyor. Çünkü bakımsız, içerisi yıkılmış, pencerelerinde bulunan demirler kendini bilmez kişi veya kişilerce kesilerek götürülmüş” dedi.
“Tabyalar koruma altında değil”
Tabyaların koruma altında olmadığını belirten Alp, “Umuyoruz ki bu tür tabyalara sahip çıkılsın, diğer illerde bir tabya varsa hemen restorasyonu yapılıyor. Tarih yeniden gün yüzüne çıkarılıyor, kurtarılıyor. Ancak bizde onlarca tabya olmasına rağmen hiçbir tanesinde hiçbir şekilde, hiçbir çalışma yok. Hiç birisi koruma altında değil. Yetkililer, ilgili kurumlar bu duyarsızlığı bırakır, biran önce bu tabyaların, bu tarihin kurtarılması için gerekli çalışmayı başlatırlar” diye konuştu.
Özellikle düşman ordularının geldiğinin duyulması ve önceden önlem alınması için üzerine yaptırılan dinleme borusuyla Türkiye’de tek olan Karadağ Tabya’nın daha ne kadar direneceği ise bilinmiyor.
“Karadağ Tabyası”
Kars’ta bulunan en büyük tabyalardan biridir. Arap ve İnönü Tabyaları ile birlikte bölgede çepeçevre savunma imkanı sağlamaktadır. Tabyada sığınak, Kışla binası, süvari hendeği, hendeği ateş altına alan mazgallar ve irtibat hendekleri mevcuttur.
Karadağ Tabya’nın en önemli özelliği ise düşmanın gece sızmasını önlemek için hiçbir tabyada olmayan bir sisteme sahip olmasıdır. Tabya’nın Kışla binasının tonoz kemerli çatısında dökümden yapılmış 100 santimetre çapında ve konik biçimli dinleme borusu bulunuyor.