Çevre kirliliği ve tahribatının önlenmesi, mevcut atıkların azaltılması, yeni kuşaklara daha temiz, daha yaşanabilir bir çevre ve doğa bırakılması, yanı sıra da ekonomiye katma değer kazandırılması hedefiyle Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından başlatılan Sıfır Atık Projesi’nde öncü olmayı planlayan Ondokuz Mayıs Üniversitesinin (OMÜ) sıfır atık yönetimi performansı gözler önüne serildi.
Rektörlük Yönetim Toplantı Salonu’nda yapılan toplantıda OMÜ Çevre Sorunları Araştırma ve Uygulama Merkezi (ÇEVSAM) Müdürü ve aynı zamanda Mühendislik Fakültesi Çevre Mühendisliği Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Yüksel Ardalı, Üniversitede Sıfır Atık Projesi kapsamında yürütülen çalışmalar, hazırlanan projeler ve düzenlenen etkinlikleri, detaylı bir sunum ışığında Üniversite Üst Yönetimi ile paylaştı.

“Gümüş, altın ve platin seviyelerindeki sıfır atık belgelerini de alarak öne geçmek istiyoruz”
Sunumunda sıfır atık yönetimiyle ilgili pek çok konu başlığından bahseden OMÜ ÇEVSAM Müdürü Prof. Dr. Yüksel Ardalı, Türkiye’de 2017’de başlatılan Sıfır Atık Projesi’nde OMÜ’nün 2 yıllık bir geçmişe sahip olduğunu belirterek, “Sıfır atık yönetimi; iklim değişikliği ve etkileri, atıkların geri dönüşümü ve kazanımı vb. alt başlıklarla zaten stratejik planımızda var. Sıfır atık ve yeşil üniversite ile ilgili sorumluluk projelerinin Yükseköğretim Kurulu (YÖK) tarafından puanlandırılması da hem yaptığımız işler hem de bu faaliyetlerin onore edilmesi anlamında bizleri teşvik etmekte. 2020’nin sonunda kurumların ve üniversitelerin Sıfır Atık Belgesi alma zorunluluğu var. 2020 yılı Ağustos ayında Üniversitemiz, Sıfır Atık Belgesi’ni aldı ve nihayetinde de gümüş, altın ve platin seviyelerindeki sıfır atık belgelerini de alarak öne geçmek istiyoruz. YÖK de üniversiteleri değerlendirirken sıfır atık, yeşil kampüs ve çevrecilik konularını da baz alacak” diye konuştu.

“Sıfır atıkla ilgili çalışmaları içselleştirmek ve bir davranış biçimine dönüştürmek zorundayız”
Üniversite özelinde neler yaptıklarını görseller ve istatistiki veriler doğrultusunda aktaran Prof. Dr. Ardalı, devamında “Sıfır atıkla ilgili bütün zirvelere katıldık. Üniversite birimlerimiz dışında belediyeler ile sivil toplum kuruluşlarının da dâhil olduğu pek çok proje hazırladık, ayrıca etkinlikler ve bilinçlendirme çalışmalarına yer verdik ve yeşil üniversite web sayfasını hazırladık. Sıfır atık konusunda Türkiye’de öne çıktığımızı söyleyebilirim. Tabii alışkanlıkları değiştirmek çok kolay değil, dolayısıyla buradaki hedefimiz, sıfır atıkla ilgili çalışmaları içselleştirmek ve bir davranış biçimine dönüştürmek. Pandemi sürecinde de Üniversitemizin öncü kuvvet ve proaktif olması gerekiyor. Buna yönelik dezenfeksiyonla ilgili de bazı çalışmalar gerçekleştirdik” sözlerine yer verdi.

“Sıfır Atık Yönetimi Birimi kurulmalı”
“Sıfır Atık Yönetimi Birimi adıyla bir birime ihtiyacımız var” diyen Müdür Prof. Dr. Ardalı, bunun yanı sıra Üniversitenin Sürdürülebilirlik Raporu’nun hazırlanması gerekliliğine işaret ederek sözlerini şöyle sürdürdü: “ÇEVSAM olarak biz bu raporu hazırlamada gönüllüyüz. Bu rapor; kampüs yerleşimi ve altyapı, enerji ve iklim değişikliği, atık yönetimi, su kaynakları, ulaşım ve eğitim konularını kapsıyor. Ayrıca, Proje Yönetim Ofisinden çevre kökenli projelerin desteklemesi yönünde isteklerimiz var. Üniversite olarak çevre dostu ürün alma yaklaşımı geliştirebilir ve sıfır atıkla ilgili bir danışma hattı oluşturabiliriz. Yine aynı şekilde, içinde tez çalışmalarının yapılacağı, atölyelerin, öğrenci butiğinin ve orman okulunun olacağı eğitim merkezleri ile sıfır atık okulu kurabiliriz. Kampüsün farklı noktalarına da su çeşmeleri yapmamız ve atık otomatları yerleştirmemiz de amacımıza hizmet edecektir.”

OMÜ’nün Greenmetric karnesi
Üniversiteleri altyapı, enerji ve iklim değişikliği, atıklar, su kaynakları, ulaşım ve eğitim gibi alanlarda dünya çapında değerlendiren ve bunların karşılaştırmasını yapan Greenmetric Üniversite Sürdürülebilirlik Derecelendirmesi’ne atıfta bulunan Prof. Dr. Ardalı, OMÜ’nün bu doğrultudaki performansını değerlendirerek çeşitli veriler sundu. Prof. Dr. Ardalı, Greenmetric’te OMÜ’nün; 2017’de 704, 2018’de 4 bin 800, 2019’da 5 bin 250, 2020 yılında ise 5 bin 25 puan aldığına dikkat çekti.

“Hedefimiz; kendi kendine yetebilen bir biyokampüs”
2020 sonrası hedeflerden de söz eden Müdür Ardalı 2030 yılında oluşan atığın yüzde 40’ının geri kazanım, yüzde 60’ının da düzenli depolama yöntemiyle bertaraf edilmesini planladıklarını dile getirdi. Bir “Biyokampüs” oluşturmayı amaçladıklarına vurgu yapan Ardalı, bu kavramı “Böylelikle sürdürülebilir, yaşanabilir ve nefes alan OMÜ Kampüsü; her türlü organik atığını kendi içinde işleyip geri kazanan ve bu ikincil ürünler ile sürdürülebilir yeni üretim alanları oluşturabilen ve kendi kendine yetebilen yeni nesil bir kampüs olacaktır” sözleriyle özetledi.
Sunumunun sonunda sıfır atık yönetiminde nelerin yapılması gerektiğine odaklanan Prof. Dr. Ardalı, bu çalışmaları; sürdürülebilir sıfır atık yönetimi, Üniversitedeki akademik ve idari personel ile öğrencilere yönelik farkındalık ve bilinçlendirme eğitimlerinin devamlılığı, yeşil üniversite ve kampüs uygulamalarının arttırılması, atık minimizasyonu ve kaynağında önlemeyi hedeflemek, tasarruf ve verimlilik faaliyetlerinin yoğunlaştırılması olarak sıraladı.

Rektör Ünal: "Kampüsümüzü her yönüyle bir yaşam alanına çevireceğiz"
Rektör Prof. Dr. Yavuz Ünal ise yeşil kampüs ve çevre düzenlemelerine ilişkin bazı adımlar attıklarını hatırlatıp bu adımları büyüteceklerini belirterek “Yeşil üniversite ve sıfır atık kavramlarını çok önemsiyoruz ve öncelikle Kurupelit Kampüsü’nün yaşanabilir bir kampüse dönüşmesi gerekiyor. Bu anlamda yeşil alan düzenlemesinin sürdürülebilir olması lazım. Bizler bu konuda çok kararlıyız ve kampüsümüzü her yönüyle bir yaşam alanına çevireceğiz” değerlendirmesinde bulundu.
Toplantıya; Rektör Prof. Dr. Yavuz Ünal, Rektör Yardımcıları Prof. Dr. Recep Sancak, Prof. Dr. Fehmi Yazıcı ile Prof. Dr. Cengiz Batuk ve Üniversite Genel Sekreteri Prof. Dr. Hüseyin Gençcelep katıldı.