Fiziksel temas, hava yolu vb. yollarla çok hızlı bulaşabilen ve enfekte olan insan sayısı tüm Dünya’da hızlı şekilde yükselen Koronavirüs (Covid-19) salgınının, toplum sağlığı açısından oluşturduğu riski yönetebilmek adına sosyal hareketliliği ve insanlar arası teması azaltarak sosyal izolasyonun mutlak şekilde sağlanması hayati derecede öneme haizdir. Aksi hallerde virüsün yayılımı hızlanarak vaka sayısı ve tedavi gereksinimi artmakta; vatandaşlarımız hayatlarını kaybetme riski ile toplum sağlığı ve kamu düzeninin ciddi şekilde bozulmasına sebep olunmaktadır.
Koronavirüs salgınının görüldüğü andan itibaren Sağlık Bakanlığı ve Bilim Kurulunun önerileri doğrultusunda kamu kurum ve kuruluşlarımız tarafından birçok tedbir kararı alınmış ve uygulanmıştır.
Gelinen bu aşamada Sağlık Bakanlığı ve Bilim Kurulunun tavsiyeleri doğrultusunda alınan kararların etkinliğinin arttırılarak virüsün yayılmasını engellemek, toplum sağlığı ve kamu düzenini korumak için İçişleri Bakanlığının 11/05/2020 tarih ve 7809sayılı genelgesi doğrultusunda aşağıdaki ek tedbirlerin alınmasına karar verilmiştir.
1-Alışveriş Merkezlerinin 11.05.2020 tarihinden itibaren faaliyetlerini sürdürürken 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ve ilgili mevzuatça belirlenen kurallara ilave olarak; Ticaret Bakanlığı ile yapılan değerlendirmeler ile Sağlık Bakanlığının Alışveriş Merkezlerinde alınması gereken önlemlere ilişkin ilgi yazısı çerçevesinde uyulması gereken usul ve esaslar belirlenmiştir:
A)-Genel Esaslar
1- AVM’ler 10.00-22.00 saatleri arasında faaliyetin yürütülmesine.
2- AVM’lerde bulunan/bulunacak çalışan, yönetici ve müşterilerin tıbbi maske/bez maske kullanması zorunlu olup maske kullanımı hususuna riayet etmeyen kişilerin AVM’lere alınmasına müsaade edilmemesine. (Bu kapsamda, özellikle AVM çalışanlarının maskeleri nemlendikçe/kirlendikçe yenileri ile değiştirilmesine.)
3- AVM’lerin giriş/çıkışlarında görev yapan güvenlik görevlilerinin (fiili olarak görev yaptıkları süre boyunca) maskeyle birlikte gözlük ya da yüz koruyucu/siperlik zorunlu olarak kullanmalarına.
4- AVM’lere girişte herkesin (çalışanlar dahil) ateş ölçümü yapılması ve ateşinin 38°C’dan yüksek olduğu tespit edilen kişi/kişiler içeri alınmayarak ilgili sağlık kuruluşlarına yönlendirilmesine.
5- AVM’ye gelen müşterilerin mümkün olan en kısa süre içinde (içeride en fazla 3 saat kalınabilecektir.) alışveriş yapıp bahse konu alanlardan ayrılması esas olması, bu kapsamda, müşterilere sosyal mesafe kuralına riayet etmeleri, uzun süre AVM içinde kalmamaları yönünde afiş, sinevizyon, anons vb. yöntemlerle gerekli uyarılar yapılmasına.
6- AVM’lerin oturma, bekleme, dinlenme amaçlı kullanılan ortak alanlarının yanı sıra restoran/lokanta ile yeme-içme alanlarında bulunan tüm sandalye, koltuk ve masalar ın kaldırılmasına.
7- AVM içerisinde bulunan lokanta ve restoranlar al götür ve\veya paket servis şeklinde hizmet vermelerine. AVM’lerin toplu olarak faaliyet yürüttükleri yeme-içme katı vb. alanlarda sipariş vermek/siparişini almak üzere bekleyen müşteriler için bir metre aralıklarla sosyal mesafe uyarı işaretleri çizilmesine.
8- Danışma, iş yeri girişi, ödeme noktası vb. yerlerde sosyal mesafe kuralının göz ardı edilme ihtimaline karşı adı geçen alanlara bir metre aralıklarla sosyal mesafe uyarı işaretleri çizilmesine.
9-Oyun alanı/merkezi, internet kafe, ganyan bayi, kafe, sinema, spor merkezi, hamam, sauna vb. işletmeler ve iş yerlerine yönelik kısıtlama tedbirlerinin uygulanmasına devam edildiğinden AVM’lerde bulunan anılan nitelikteki iş yerlerinin/işletmelerin faaliyetlerine izin verilmemesine.
10- Koronavirüs pandemisi süresince AVM’lerde konser, gösteri vb. toplu etkinliklerin yapılmamasına.
11- AVM’lerin içinde bulunan berber, kuaför ve güzellik salonları, ilgili Genelgelerde yer alan kurallara riayet etmek şartı ile faaliyetlerinin yürütülmesine.
12- AVM’lerin içinde bulunan asansörler yalnızca özel gereksinimi olanbireylerimiz tarafından kullanılması, asansör içerisinde sosyal mesafeyi korumak adına kişi/kişilerin durması gereken alanlar aralarında en az 1 metre mesafe olacak şekilde yer işaretleriyle belirlenmesine.
13- AVM ziyaretçilerinin yönlerini bulma ve bulundukları lokasyondan bina içerisindeki bir başka yere (mağaza, otopark, bebek bakım odası, danışma, asansör vb.) nasıl gidecekleri konusunda rehber görevi üstlenen dokunmatik dijital yönlendirme sistemlerinin kapalı tutulmasına.
14- AVM’lerde, oto yıkama hizmeti ile vale hizmeti geçici bir süreliğine verilmemesine,mescitlerin Sağlık Bakanlığınca belirlenecek takvime kadar kullanılmamasına.
Sosyal mesafe kuralını korumak, salgının yayılmasını önlemek için AVM’lere /AVM içinde bulunan iş yerlerine müşteri kabulü aşağıda yer verilen şekilde olacaktır:
1- AVM’lerin toplam inşaat alanından otopark, depo, tesisat katı/odası, yönetici/ odası, idari bürolar, çalışan yemekhaneleri, yangın merdiveni vb. müşteri kabul edilmeyen alanlarçıkarıldıktan sonra aktif müşteri/ziyaretçi kabul edilebilecek alanlarına aynı anda 10 m2 ye bir kişi olacak şekilde müşteri kabul edilmesine. (Örneğin; 1.000 m²’lik toplam aktif müşteri kabul edilebilecek alanı bulunan bir AVM’de aynı anda en fazla 100 müşteri bulunması.)
2- AVM’de faaliyet yürüten her bir iş yeri toplam satış alanına (depo ve yönetici odası hariç, kalan deneme kabinleri dahil), müşteri ve çalışanlar dahil 8 m²’ye 1 kişi düşecek şekilde müşteri kabul eetmelerine. (Örneğin; 32 m²’lik bir iş yerinde toplam 4 kişi bulunması.)
3- Belediye imar müdürlükleri tarafından AVM’lerin onaylı mimari projeleri esas alınarak; AVM’nin aktif kullanım alanında aynı anda bulunabilecek müşteri sayısı ile her bir iş yeri için aynı anda bulunabilecek kişi sayısı kararın B bölümü 1 ve 2 nci maddelerine göre ayrı ayrı belirlenerek resmi yazı ile AVM yönetimine tebliğ edilmesi ve her türlü iletişim kanalı ile müşterilere duyurulmasına.
4- AVM yönetimince, AVM’ye aynı anda kabul edilebilecek toplam müşteri sayısı, herkes tarafından görülebilecek bir şekilde (AVM girişlerine pankart şeklinde) asılması ve AVM’lerin internet sayfalarında bu bilgiye yer verilmesine.
5- AVM içindeki iş yerlerinin girişine o iş yeri için aynı anda kabul edilebilecek müşteri sayısını gösteren pankart, afiş veya tabela asılması/konulmasına.
6- AVM yönetimince, aynı anda içeride bulunabilecek müşteri sayısı esas alınarak, AVM’ye giriş-çıkışı yönetecek bir sistem kurulması, içerideki müşteri sayısı maksimum sayıya ulaştığında içeriye kesinlikle müşteri/ziyaretçi kabul edilmemesine. Ayrıca giriş kapılarında oluşabilecek olası yoğunluğu önleyebilmek adına sosyal mesafeyi belirten ve en az bir metre aralıklarla herkes tarafından görülebilecek bir şekilde zemin işaretlemesinin yapılmasına.
7- AVM’ye giriş-çıkışlarda müşterilerin karşılıklı temasını engellemek için tedbir alınması, müşterilerin mümkün olduğunca tek yönden giriş, tek yönden çıkış yapmasının sağlanması, bu amaçla yer işaretlemeleri ile yönlendirmenin yapılmasına.
1- Kişisel hijyen/temizlik kurallarını sağlamak üzere AVM içerisinde ve iş yerlerinin girişinde el antiseptiği bulundurulmasına.
2- Toksik etkileri nedeniyle dünyadaki sağlık otoritelerinin (Dünya Sağlık Örgütü, Avrupa Hastalık Önleme ve Kontrol Merkezi, Amerika Birleşik Devletleri Hastalık Kontrol ve Korunma Merkezleri) kullanımını önermediği dezenfektan püskürtme sistemlerinin (dezenfektan tüneli vb. uygulamalar) kullanımına izin verilmemesine.
3- AVM girişinde bulunan döner kapılar ile içeride bulunan yürüyen merdivenlerin bantları, kapı kolları, tırabzan ve asansör düğmeleri gibi sık dokunulan yüzeyler üç saatte bir temizlenmesi ve gerekli dezenfeksiyon işleminin yapılmasına.
4- AVM’de bulunan ortak alanlar başta olmak üzere iş yerlerinin zeminleri günlük olarak su ve deterjanla temizlenmesi, sık dokunulan yüzeylerin (kapı kolları, telefon ahizeleri, masa yüzeyleri vb.) temizliğine ayrıca dikkat edilmesir. Bu kapsamda, dezenfeksiyon işlemini sağlamak üzere gerekli dezenfektan maddelerinin kullanımının sağlanmasına.
5- AVM’lerde bulunan lavabo ve tuvaletlerin temizliğinde; muhakkak dezenfektan kullanılması ve tuvaletlere usulüne uygun el yıkama ve maske kullanımına ilişkin afişlerin asılmasına.
6- AVM tuvaletlerinde bulunan el kurutma makinelerinin kullanımı yasaklanması, bunların yerini tek kullanımlık kağıt havluların bulundurulmasına.
7- Tuvaletlerde sıvı sabun kullanılması ve teması mümkün olduğunca azaltabilmek adına muslukların, sıvı sabun ünitelerinin mümkünse fotoselli olmasının sağlanması.
8- Tuvaletlerin ana giriş/çıkış kapılarının elle temas etmeden açılabilmesi için gereken sistemin en kısa zamanda kurulmasına.
9- İşyerlerinde bulunan bilgisayar klavyeleri, telefon ve diğer cihaz yüzeyleri dezenfektan maddelerle silinerek gerekli dezenfeksiyonun sağlanmasına.
10- İş yerlerinde müşterilerin temas ettiği/edeceği çalışma tezgâhı ve ödeme terminali (post cihazı vb.) her müşteriden sonra mutlaka temizlenmesi/dezenfekte edilmesine.
11- AVM’lerin ortak kullanıma sunduğu, hasta ve özel gereksinimi olan bireylerimiz tarafından kullanılan tekerlekli sandalye vb. araçlar bireysel kullanım sonrası mutlaka usulünce temizlenmesi/dezenfekte edilmesine.
12- AVM içinde bulunan çok sayıda müşteri tarafından kullanılan ATM noktası/alanlarına muhakkak el dezenfektanı konulması, müşterilerin ATM’lere temas etmeden el dezenfektanı kullanmaları konusunda ATM noktalarına/alanlarına uyarıcı afişlerin asılması. Ayrıca ATM’lerin yoğun temas edilen yüzeyleri her saat başı temizlenmesi/dezenfekte edilmesine.
1- AVM’lerin havalandırma sistemlerinde kesinlikle iç ortam havası kullanılmaması, havalandırma işlemi %100 dış ortam havası ile sağlanmasına.
2- AVM’lerin giriş kapılarında bulunan hava perdeleri kesinlikle çalıştırılmamasına.
3- Merkezi havalandırma sistemleri dışında klima sistemleri kullanılmamasına.
4- Havalandırma işlemi bina kullanımda değilken (gece) dahi sürdürülmesine.
5- Havalandırma sisteminin filtrelerinin kontrolleri ve değişimleri düzenli olarak yapılması, filtre değişimi aerosol oluşturacak işlem kabul edildiğinden bu işlem sırasında AVM personeli N95/FFP2 maske, eldiven ve yüz siperliği kullanması, çıkarılan filtre çift kat poşetlenmek suretiyle atılması. Klima santrallerinin normal temizlik periyotlarının kısaltılmasına.
5- Kirli hava çıkışının yapıldığı noktalarda insan geçişi engellenmesine.
1- İş yeri girişinde ve kasalarda (ödeme noktalarında) el antiseptiği bulundurulması ve doluluk durumu belirli aralıklarla kontrol edilmasine.
2- Bu kararın B bölümünün 2 nci maddesi gereğince; iş yerinde belirlenen sayıda müşteri olması halinde yeni müşteri girişini engellemek üzere giriş kapısının her iki tarafından tutturularak asılabilecek nitelikte basit kırmızı renkli bir kordon/şerit, plastik duba vb. materyallerin iş yerlerinde bulundurulması sağlanacak ya da iş yerlerince bu amaca hizmet edebilecek alternatif bir sistem kurulmasına.
3- İş yeri dışında bekleyecek müşterilerin, sosyal mesafe kuralını koruması adına aralarında en az 1 metre mesafe olacak şekilde zemin işaretlemesinin yapılmasının sağlanmasına.
4- AVM içinde bulunan iş yerleri kendi sektörleri ile ilgili yayımlanan/yayımlanacak kurallara da ayrıca uyulmasına.
5- Müşterilere deneme kabini içinde maskelerini çıkarmamaları gerektiği özellikle hatırlatılmasına.
6- Deneme kabinlerinin kullanılmaması esas olup ihtiyaç halinde her müşteri en fazla 10 dakika deneme kabinini kullanması ve müşteri çıktıktan sonra kabin havalandırılması, sık kullanılan yüzeylerin uygun şekilde temizlenmesine.
7- Gerekli havalandırmanın sağlanması için ikiden fazla deneme kabini olan iş yerlerinde deneme kabinleri bir dolu bir boş kabin kullanımını sağlayacak şekilde ve dönüşümlü olarak kullanılmasına.(Örneğin; ilk seferde 1,3,5; ikinci seferde 2,4,6 numaralı kabinlerin kullanılması gibi.)
8-Denenen Ürünlere Ultraviyole Işını Uygulanması işleminin;Avrupa Hastalık Önleme veKontrol Merkezi ile Amerika Birleşik Devletleri Hastalık Kontrol ve Korunma Merkezlerince insan sağlığına zararlı etkileri olması nedeniyle önerilmemesi göz önünde bulundurulacak ve iş yerlerinde adı geçen işlem kesinlikle uygulanmamasına.
9- Aynı ürünün farklı kişilere temas etmesine mahal veren deneme amaçlı ürün tanıtımları (özellikle makyaj malzemeleri vb.) yapılmamaması, deneme amaçlı ürünlerin doğrudan müşteriler tarafından kullanılmasına izin verilmemesi bu ürünlerin yalnızca çalışanlar vasıtası ile kullanılması/denenmesi (deneme/tester parfüm vb.) sağlanmasına.
10- Kasa önünde sıra beklerken durulması gereken yerlere, aralarında en az 1 metre mesafe olacak şekilde yer işaretlemesinin yapılmasına.
11- Ödemelerde müşteriye kartla temassız ödeme yapabileceği hatırlatılarak mümkünolduğunca nakit ödemeden kaçınılmasının sağlanmasına.
AVM yönetimi tarafından 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ve ilgili mevzuat gereği alınması gereken tedbirlere ilave olarak;
1- AVM yönetimlerince, COVİD-19 virüsünün bulaşma şekli, hızı, kronik rahatsızlığı olanlarda hastalığın etkileri gibi Koronavirüs salgının tüm etkileri göz önüne alınarak risk altındaki çalışanların durumu, ilave kullanılacak malzeme, araç, gereç temini ve kullanım şekli ve sistematiği, Koronavirüs tedbir, denetim ve takip sorumluluğundan doğacak idari yapılanma/görevlendirme ihtiyacı vb. hususlara ilişkin; içinde işyeri hekimi, halk sağlığı uzmanının da bulunacağı bir komisyon tarafından iş sağlığı ve güvenliği yönünden risk tehdit değerlendirmesi yapılması veya yaptırılmasına.
2- Çalışan personelin ihtiyaç duyduğu koruyucu malzeme/ekipmanlar işyerleri tarafından sağlanmasına.
3- COVİD-19 tanısı alan ya da COVİD-19 temaslı olması nedeniyle takibe giren personelin en az 14 gün çalıştırılmaması esasına riayet edilmesine.
4- Çalışan personel içerisinde; ateş, öksürük, burun akıntısı, nefes darlığı vb. hastalık semptomları olanların ivedilikle ilgili sağlık birimine yönlendirilmesine.
5- AVM yönetimlerince, çalışan personelin tamamına COVİD-19 virüsünün bulaşma şekli, etkileri, alınması gereken tedbirler, el hijyeni, uygun nitelikte tıbbi maske takılması, maskenin nemlenmesi ya da kirlenmesi halinde değiştirilmesi, yeni maskenin takılmasıesnasında ise el temizliğine dikkat edilmesi konuları başta olmak üzere gerekli eğitimlerin verilmesi/verdirilmesine.
6- Personelin dinlenme alanlarında da sosyal mesafenin korunması ve maske takılması kuralına riayet etmesinin sağlanmasına.
7- AVM ve iş yerlerinde görev yapan personelin yemekleri kumanya şeklinde dağıtılacak, kumanya sunumları tek kullanımlık malzemelerle (tabak, çatal, kaşık, bardak vb.) yapılmasına.
1- AVM yönetimlerince, Koronavirüs salgınına karşı alınan tedbirlerine uyulup uyulmadığı takip edilecek, denetlenecek ve tespit edilen uygunsuzlukların giderilmesinin sağlanması. Bu amaçla her AVM için Koronavirüs Tedbirleri Sorumlusu/Sorumlularının belirlenmesine.
2- Koronavirüs sorumluları her saat başı iş yerlerinde alınması gereken tedbirler başta olmak üzere alınan/alınacak tedbirleri denetleyecek, aksaklıkları giderecek ve varsa alınması gereken ilave tedbirler konusunda AVM yönetimininin bilgilendirmesine.
3- Koronavirüs sorumlusu/sorumluları tarafından alınan tedbirler (alınan hijyen ve temizlik tedbirlerinin kontrolü başta olmak üzere her tedbir alanına ilişkin günlük denetim çizelgeleri ile) gerektiğinde ibraz edilmek üzere günlük çizelgeler ile kayıt altına alınması. AVM’de görevli güvenlik, sağlık ve temizlik personeline değişen/yeni iş tanımları, Koronavirüs kapsamında alınan tedbirler ve yapılması gerekenler hakkında teorik/pratik eğitimlerin verilmesine.
4- Valiliğimizce halk sağlığı uzmanı ve makine mühendisinin bulunacağı beş kişilik bir komisyon oluşturulması ve bu komisyon tarafından AVM’lerin, Koronavirüs ile mücadele kapsamında belirlenen kurallara riayet edip/etmediklerinin haftada en az bir kez olmak üzere denetlenmesinin sağlanmasına.
2-Yukarıda belirtilen tedbirlerin uygulanmasında herhangi bir aksaklığa meydan verilmemesi ve mağduriyetlere neden olunmaması, alınan kararlara uymayan vatandaşlara Kabahatlar Kanunu ve Umumi Hıfzıssıhha Kanununun 282 inci maddesi gereğince idari para cezası verilmesi başta olmak üzere aykırılığın durumuna göre Kanunun ilgili maddeleri gereğince işlem yapılması, konusu suç teşkil eden davranışlara ilişkin Türk Ceza Kanununun 195 inci maddesi kapsamında gerekli adli işlemlerin başlatılmasına,Oy birliği ile karar verilmiştir.
