Otoimmün tiroit hastalıkları gebe kalmayı zorlaştırabilir
Gebeliğin tiroit bezi fonksiyonlarında fizyolojik değişikliklere yol açabileceğini belirten Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Türkan Mete, “Bu değişikliklerin nedeni gebelikte artan tiroit hormonu ihtiyacını karşılamaktır. Fetüsün tiroit bezi gebeliğin 10’uncu haftası civarında tiroit hormonu sentezlemeye başlasa da, gebeliğin 24’üncü haftasına kadar anneden plasenta aracılığıyla gelen tiroit hormonuna bağımlıdır. Bu nedenle gebenin tiroit bezi fonksiyonlarının yüzde 30-50 oranında artması gerekir” dedi.
VM Medical Park Samsun Hastanesi Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Kliniği’nden Doç. Dr. Türkan Mete, otoimmün tiroit hastalıklarının gebe kalmada neden olduğu sorunlarla ilgili uyarılarda bulundu. Gebeliğin tiroit bezi fonksiyonlarında fizyolojik değişikliklere yol açabileceğini kaydeden Doç. Dr. Türkan Mete, “Bu değişikliklerin nedeni gebelikte artan tiroit hormonu ihtiyacını karşılamaktır. Fetüsün tiroit bezi gebeliğin 10’uncu haftası civarında tiroit hormonu sentezlemeye başlasa da, gebeliğin 24’üncü haftasına kadar anneden plasenta aracılığıyla gelen tiroit hormonuna bağımlıdır. Bu nedenle gebenin tiroit bezi fonksiyonlarının yüzde 30-50 oranında artması gerekir” diye konuştu.
Gebe kadınlarda günlük 150 mikrogram iyot desteği şart
Gebelikte human koryonik gonadotropin (ß-hCG- gebelik testi olarak bakılan hormon) ve TSH’nin (tiroid bezini uyaran hormon) artmakla birlikte tiroit bezinin çalışmasını uyardığını ifade eden Doç. Dr. Türkan Mete, “Daha çok tiroit hormon sentezlenmesi için daha çok yapı taşına yani iyot alımına ihtiyaç vardır. Yetişkinlerde günlük iyot ihtiyacı 100-150 mikrogram iken, gebelikte günlük iyot ihtiyacı 250 mikrogramın üstüne çıkmaktadır. Gebelikte iyot ihtiyacı artışı, hem tiroit hormon sentezindeki artışa hem de plasentadan fetüse iyot geçişine ve gebelerde idrarla iyot atılımı artışına bağlıdır. Bu nedenle gebe kadınlarda günlük 150 mikrogram iyot desteği yapılmalıdır. Bu sayede anne ve fetüs için yeterli tiroit hormonu sentezi sağlanacaktır” ifadelerini kullandı.
Hipertioridizm gebe kalmada ve süreçte problem yaşatabilir
Hashimoto tiroiditi olan ve tiroit fonksiyon testleri normal olan bir kadın gebe kaldığında, hamilelikte artmış tiroit hormonu ihtiyacını karşılamak konusunda tiroit bezi yetersiz kalabileceğinden ve hipotiroidi gelişebileceğinden bahseden Doç. Dr. Türkan Mete, şu bilgileri paylaştı: “Otoimmün tiroit hastalıkları (Hashimoto tiroiditi, Graves hastalığı) doğurganlık çağındaki kadınların yüzde 10-20’sinde bulunmaktadır. Hem hipotiroidizm (tiroit bezinin yeterince tiroit hormonu sentezleyememesi) hem de hipertiroidizm (tiroit bezinin fazla tiroit hormonu sentezlemesi), kadınlarda adet düzensizliğine ve gebe kalmada zorluğa yol açar. Gebelik geliştiyse düşük riskinde artış, erken doğum ve bebekte düşük doğum ağırlığına yol açabilir. Hashimoto tiroiditi olan ve tiroit fonksiyon testleri normal olan bir kadın gebe kaldığında, hamilelikte artmış tiroit hormonu ihtiyacını karşılamak konusunda tiroit bezi yetersiz kalabilir ve hipotiroidi gelişebilir. Bu nedenle ilk annenin ve fetüsün periyodik kontrolünde tiroit testlerine bakılmalıdır. Gebe kalmadan önce ilaç kullanmıyorsa ilaç ihtiyacı ortaya çıkabilir, ilaç kullanıyorsa dozu artırmak gerekir. Bu önemlidir çünkü fetüs vücudundaki tiroit fonksiyonu başlamadan önceki dönemde, anneden gelecek tiroit hormonuna mutlak bağımlıdır”.
Tedavi edilmezse olumsuz etkileri olabilir
Belirgin hipotiroidisi olan ve tedavi edilmeyen gebelerde, fetüsün özellikle beyin gelişimi üzerinde olumsuz etkisinin altını çizen Doç. Dr. Türkan Mete “Bu nedenle gebe mutlaka tedavi edilmelidir. Hamilelikte hipotiroidizmin levotiroksin ile tedavisinde hedef, TSH değerinin trimester spesifik değerlere uygun şekilde normalize edilmesidir. Genel olarak TSH üst referans sınırının 2,5 mIU/L değerini aşmaması gerektiği söylenebilir” dedi.
Graves hastalığına dikkat edilmeli
Tiroit hastalarında gebe kalma sürecinde neler yapılabileceğine dikkat çeken Doç. Dr. Türkan Mete, şunları söyledi: “Gebelik sırasında hipertiroidizmin (tiroid hormon sentezi fazlalılığı) en sık nedenleri; Graves hastalığı ve gestasyonel hipertiroidizmdir. Gestasyonel hipertiroidizm, hamileliğin ilk trimesterinde (ilk 3 ayında) görülen, sıklıkla belirtisiz bir tablodur. Rutin laboratuvar testlerinde TSH değerinin baskılı olduğu görülerek fark edilir. Bu tablo, ß-hCG artışına bağlı ortaya çıkar ve herhangi bir olumsuz hamilelik sonlanmasına yol açmaz. Herhangi bir ilaç tedavisi de gerekmez. Graves hastalığı tanısı gebe kalmadan önce biliniyor olabilir veya ilk olarak gebelik sırasında saptanabilir. Gebe kalmadan önce tanı varsa, tiroit hormon düzeyinin gebe kalmadan normale getirilmesi esastır. Hipertiroidizm; düşük, erken doğum, düşük doğum ağırlıklı bebek, fetüste gelişme geriliği, ölü doğum, annede tiroit krizi ve kalp yetmezliği riski ile ilişkilidir.”
Uygun dozda ilaç tedavisi uygulanır
Gebe kalmayı planlayan Graves hastası bir kadının uygun tedavi ile tiroit testlerinin normale getirilmesi gerektiğini vurgulayan Doç. Dr. Türkan Mete, “Gebelik sırasında Graves saptanmış hastaya belli dozları geçmemek üzere antitiroit ilaç tedavisi başlanır. Antitiroit ilaç tedavisinin dozu, annenin T4 düzeyi normal referans aralığın üst sınırına yakın tutulacak şekilde ayarlanarak, fetüse yeterli tiroit hormonu geçmesi sağlanmalıdır. Bu nedenle 4-6 haftada bir tiroit testleri takip edilir. Şayet Graves hastası gebede, çok yüksek doz antitiroit ilaç ihtiyacı varsa, antitiroit ilaçlara bağlı ciddi yan etkiler geliştiyse, cerrahi (tiroidektomi) yapılabilir. Cerrahi işlem için en uygun zaman ikinci trimesterdir. (Gebeliğin 3-6 ayı arası). Sonuç olarak gebelikte tiroit hastalıklarının takibi, sağlıklı bir gebelik süreci ve sağlıklı anne ve bebek için, hassasiyetle yapılmalıdır” diyerek açıklamasını sonlandırdı.
