Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Ana Bilim Dalı Dr. Öğretim Üyesi Tansu Mutlu Çaykuş, virüs kaygısı ile mücadelede önceki kriz dönemlerinin nasıl atladığının hatırlanmasının yol gösterici olduğunu söyledi.
“Krizi beklenmedik ve aniden karşı karşıya kalınan bir durum” olarak tanımlayan Dr. Öğretim Üyesi Çaykuş, korona virüsün yeni bir kriz meydana getirdiğini belirtti. Kaygıyı, düşünmeyi engelleyen bir durum olarak ifade eden Dr. Öğretim Üyesi Çaykuş, "Bu yeni bir durum, ben daha önce de yeni bir durumla karşılaştım. Ben bunun üstesinden gelebilirim” şeklinde düşünülmesi gerektiğini söyledi. ’Olası başka bir durumla karşılaşıldığında Korona virüs sürecinde öğrenilen herhangi bir sorunla baş etmede elde edilen beceri başka durumlarda yaşanabilecek kriz dönemlerinde yol gösterici bir deneyim olacaktır’ açıklamasında bulunan Çaykuş, süreçte yapılması gerekenleri şöyle sıraladı:
“Güven; İlişki içinde güven ihtiyacı karşılanmalı. Açık iletişim sağlanarak küsme alınma gibi davranışlarından uzaklaşılmalı. Kaygılar dile getirilmeli. Sevgi; Ortak bir dille ifade edilmeli. İfadesizlik, sevgi ihtiyacının karşılanmaması karşılıksız çatışma, küskünlük oluşturur. Değerli hissetme; değer duygusu koşula bağlı olmamalı. İlişkinizde ‘İyiki’ dediğiniz zamanlara dönün. Kendinizi değerli hissettiren başka kaynakları keşfedin. Umut; Pozitif inanç daima korunmalı. Sorumluluklar paylaşılmalı. Kendini ifade etme; Kendimize dönüp eksikliklerimizi gidermeliyiz. Kendimizi doğru anlatmayı, duygu ve düşüncelerimizi dile getirmeyi öğrenmeliyiz. Kendini kontrol etme; Çevredekilerin tepkilerini, davranışlarını, düşüncelerini ve duygularını kontrol edemeyiz fakat aklımızdan neyin geçeceğini kontrol edebiliriz. Kendimize odaklanmalı, kendimizi kontrol etmeliyiz. Beslenme düzeni; Sağlıklı beslenilmeli. Beden ne kadar sağlıklı ise ruh o kadar sağlıklı olur. Uyku düzeni; Günde 7-8 saat uyunmalı. Uyku hijyenine dikkat edilmeli. Fiziksel aktivite; Daha iyi hissetmek için hareket edilmeli. Nefes egzersizleri ve günlük fiziksel egzersizler yapılarak beden sağlığı korunmalı. Sosyal destek kaynakları; Fiziksel mesafe korunarak pandemi sürecinde hissedilen duygular ve yaşanan deneyimler aile ve arkadaşlar ile paylaşılmalı. Mizah; Depresyon, kaygı bozukluğu gibi sorunlar yaşayanlar mizah yönlerini güçlendirmeli, bu yönde izlemeler yapmalı. Kontrol listesi oluşturma; Bireyler kendileriyle ilgili gözlemlerini yazmalı; krizi fırsata çevirerek yapmak istediklerini gündemlerine almalıdır. Pandemi öncesinde ve sonrasında yaptıkları için minnet duymalı ya da şükretmelidirler. Süreç değerlendirmesi yapılması önemlidir.”
Dr. Öğretim Üyesi Çaykuş açıklamasını, “önce kendi yaralarını iyileştir, sonra başkalarına faydalı ol” mesajı vererek sonlandırdı.
