Balıkesir Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Fatih Satıl, orman yangınlarına karşı "Yangına Dirençli Orman Projesi" ’YARDOP’ fikrini yeniden gündeme taşıdı.
YARDOP’un ıslah edilip yeniden hayata geçirilmesi gerektiğini savunan Prof. Dr. Fatih Satıl, "Orman yangınları, dünyada her yıl yüz milyonlarca hektarlık alanı etkileyerek doğaya büyük zararlar vermekte, ekolojik dengenin bozulmasına, hayvanların ölmesine, toprak erozyonu ve maddi kayıplara neden olmaktadır. Ülkemizde Kahramanmaraş’tan başlayıp Akdeniz ve Ege kıyılarını takiben İstanbul’a uzanan 1700 km’lik sahil bandının yer yer 160 km derinliğe kadar uzanan 12 milyon hektarlık bölümü, orman yangınları bakımından hassas bölgedir" dedi.
"YARDOP projesi ile yangına dirençli türleri dikmeliyiz"
Satıl, "Piramidal servi, incir, dut, titrek kavak ve zakkum gibi türler yangına dirençli türlerdir. Bu türleri kullanarak ormanlarımızda yangına dirençli zonlar geliştirmeliyiz. Akdeniz ikliminin hakim olduğu bölgelerde ağırlıklı olarak yayılış gösteren kızılçam, son derece yanıcı özellikte bir ağaç türümüzdür. 2008 yılında Antalya, Serik-Taşağıl yangını, orman yangını sonrasında, OGM tarafından özellikle kızılçamın hakim olduğu yangına hassas alanlarda “Yanan Orman Alanlarının Rehabilitasyonu ve Yangına Dirençli Ormanlar Tesisi Projesi” (YARDOP) projeleri başlatılmıştır. Bu amaçla yangına hassas ormanlık saha içerisinde 100 m’ye varan şeritler açılmış bu şeritlerin ormanla olan sınır hatlarına sağlı sollu yangına dirençli türler dikilmiştir. Böylece YARDOP’ lar da öncelikle orman yangınlarının tutuşma ve yayılma potansiyeli düşürülmesi, sahanın yangınlara karşı daha dirençli hale gelmesi planlanmıştır. Piramidal servi, incir, dut, titrek kavak ve zakkum gibi türlerin yangına dirençli türlerdir. Bu türleri kullanarak ormanlarımızda yangına dirençli bölgeler (zonlar) geliştirmeye çalışılmıştır" diye konuştu.
Satıl, "Aynı zaman badem incir, dut ve iğde gibi yangına dirençli bitkiler dikilerek bölge halkına ekonomik katkı sağlanabilir. Bununla birlikte YARDOP alanlarına dikilecek otsu ve çalımsı türlerin bölge halkına ekonomik yönden destek sağlayacak türler olması da düşünülmüştür. Özellikle arıcılık ile geçinen köylere yakın YARDOP alanlarına nektar bakımından zengin yangına dirençli türler dikilerek arıcılıkla uğraşan köylülere gelir kapısı sağlanacaktır. Bu alanlarda, tıbbi ya da baharat gibi amaçlar için kullanılan yangına dirençli bitkiler dikilerek köylülere ek gelir oluşturması düşünülmüştür. Ayrıca, yerel halk tarafından gıda olarak kullanılan badem, incir, dut ve iğde gibi yangına dirençli bitkiler dikilerek bölge halkına ekonomik katkı sağlanmakla birlikte bölgede yaşayan yaban hayvanlarının beslenmesine de katkı sağlanmış olacaktır. Ancak yapılan bu YARDOP uygulamalarına karşı bazı bölgelerde sosyal tepkiler oluşmuş ve genişliği 100 metreyi bulan şeritler açılması, yüksek bakım maliyetleri, toprak erozyonu, yaban hayatı habitat bozulması vb. nedenlerle kamuoyunda eleştirilerle karşılaşılmıştır. Bu sebeple, 2014 yılında yayımlanan 6976 Sayılı Tamim ile proje uygulamalarının olumsuz ekolojik, ekonomik ve sosyal etkilerini giderilmeye çalışılmış ve proje uygulamalarında değişikliklere gidilmiştir. Şu an uygulanıyor mu ya da nasıl uygulanıyor bilmiyorum ama son günlerde ülke genelinde yaşadığımız bu ağır yangın felaketi YARDOP uygulamalarının yeniden masaya yatırılması gerekliliğini gösteriyor gibi" şeklinde konuştu.