Sakarya Meydan Muharebesi’nin başladığı noktada bulunan köydeki neredeyse her evin altından şehit çıkıyor. Köy halkı, bir asırdır evlerinin avlusundaki mezarlara özenle bakıyor.
Dünyanın en uzun meydan muharebesi olan Sakarya Meydan Muharebesi’nin başladığı noktada bulunan Ankara’nın Haymana ilçesine bağlı Evliyafakı köyü, savaşın izlerini taşımaya devam ediyor. 23 Ağustos 1921’de Mangaldağı’nda başlayan Sakarya Meydan Muharebesi, 22 gün 22 gece sürdü.
Türkiye’nin bağımsızlık mücadelesine şahitlik eden Evliyafakı köyü sakinleri ise şehit olan Türk askerlerinin mezarlarını 101 yıldır, evlerin avlularında ve köy içindeki sokaklarda özenle bakıyor.

“Asker olduğu kesin ama kime ait olduğunu bilmiyoruz”
Evlerinin avlusundaki şehit mezarına alıştıklarını kaydeden Evliyafakı köyü sakini İzzet Kaplan, mezarı köydeki evlerinin yapımı sırasında ortaya çıktığını söyledi.
Şehit asker olduğunu üzerindeki askeri üniformadan ve Kıbleye dönük olmasından anladıklarını belirten Kaplan, “Müslüman mezarıydı, Kıble’ye doğru bakıyordu. Rahmetli babam ve köylü kemikleri yıkayıp geri aynı yere gömmüşler. Asker olduğu da çürümüş üniformasından belliydi. O zamanki askeri düğmeleri vardı. Oradan asker olduğunu anladılar. Geri aynı yere gömdük. Buranın bakımını sürekli olarak yapıyoruz. Temizliyoruz, suluyoruz, çiçeklere bakıyoruz. Asker olduğu kesin ama kime ait olduğunu bilmiyoruz. Bizden Milli Parklar Genel Müdürlüğü istedi ama hiçbir zaman vermeyiz. Çünkü biz alıştık, o bize alıştı. Bize bir zararı yok. Onun için biz vermedik isteseler yine vermeyiz. Benimle 3’üncü nesile geçti ömür boyu devam edecek” ifadelerini kullandı.

“Bu köyün her sokağında şehit mezarı var”
Çocukluğundan beri Kurtuluş Savaşı anıları ile büyüdüğünü aktaran köyün eski muhtarı Kemal Karaduman, “Şehitliklerimiz 1975’li yıllarında yaşlılarımızdan aldığım bilgiler doğrultusunda Milli Parklar Genel Müdürlüğü’ne bildirdim. Bulunduğumuz, Türbe Tepe’de, 36 tane şehidimiz var. Rahmetli Atatürk savaş yıllarında karşı tepeden köyün içine kadar gelmiş. Köyün tamamından topladığı insanlarla buraya mevzileri taşımışlar. Köyün içinde savaştan kalan şehitlerimizi köy halkı at arabalarıyla mezarlığa taşımış. Bu köyün her sokağında şehit mezarı var. Gazi Tepe, İkiz Tepe, Türbe Tepe, Mangal Dağı savaşın en şiddetli yeri Haymana’nın bu bölgesi. Savaşın en şiddetli bölgesi Haymana bölgesinden olmuş. Bu köy 1497’de kurulmuş. Şehitlerine her zaman saygı göstermiş. Şu an da bahçelerinde şehit mezarı olan vatandaşlar var. Mezarını bile vermek istemiyor” diye konuştu.