ANTALYA - MUHAMMET TARHAN - Dışişleri Bakanı Başdanışmanı ve Dışişleri Bakanlığı Stratejik Araştırmalar Merkezi (SAM) Başkanı Nuh Yılmaz, garantörlük meselesini, İsrail'i verdiği sözleri tutmaya yönlendirecek bir mekanizma olarak düşündüklerini belirtti.
Yılmaz, Anadolu Ajansının "Global İletişim Ortağı" olduğu, Belek Turizm Bölgesi'ndeki NEST Kongre Merkezi'nde düzenlenen Antalya Diplomasi Forumu (ADF) 2024'te, AA muhabirine değerlendirmelerde bulundu.
ADF'nin önemine dikkati çeken Yılmaz, "Antalya Diplomasi Forumu, dünyadaki diğer benzerlerinden, kendisini 'konuşulamayan konuları konuşan, mazlumların, mağdurların sesi olan ve şu anda özellikle kuzey ülkelerinin kendi içinde oluşturduğu bir yankı odasında konuşulmasına izin verilmeyen konukların ve konuların ağırlandığı bir yer olarak' öne çıkaran bir platform." dedi.
Yılmaz, ADF'de, Münih, Halifax, Berlin, Londra ya da Washington'da görülmeyecek tartışma konularının ve katılımcıların bulunduğunu dile getirdi.
ADF'de Afrika, Latin Amerika, Asya ve Avrupa'dan gelen çok değerli isimlerin bulunduğunu aktaran Yılmaz, ADF'nin, Türkiye'nin sorunlarına ülkenin bulunduğu yerden bakan bir misyonla yeniden yapılandırıldığını ve konumlandırıldığını ifade etti.
Forumun "bölgesel sahiplenmeyi öne çıkaran bir platform" olmaya devam edeceğini belirten Yılmaz, dünyanın farklı yönlerinden gösterilen teveccühün memnuniyet verici olduğunu söyledi.
Dünya düzeninin gittiği yönün ve dünyada yaşanan diğer sorunların yeterince gündeme gelmediğini anlatan Yılmaz, ADF'nin bu sorunların gündeme getirileceği bir platform olarak formüle edildiğini bildirdi.
- Garantörlük mekanizması
Yılmaz, üç farklı panelde üç konuya odaklandıklarını, bunlardan birincisinin "garantörlük mekanizması" olduğunu vurgulayarak, şu ifadeleri kullandı:
"Çünkü Gazze konusundaki en temel sorun, İsrail'in üzerine herhangi bir yaptırım ya da herhangi bir ağırlık konulamaması, İsrail'in belli hareket tarzlarına yönlendirilememesidir. O yüzden de garantörlük meselesini, biz Türkiye olarak, Türk Dışişleri olarak, bu soruna çözüm olabilecek, İsrail'in verdiği sözleri tutmak için üzerinde etki oluşturabilecek, bir şekilde İsrail'i verdiği sözleri tutmaya yönlendirecek bir mekanizma olarak düşünüyoruz."
Garantörlük mekanizmasını tartışmak üzere dünyadan 8 ayrı uzmanı bir araya getirdiklerini söyleyen Yılmaz, ortaya çıkacak görüşlerin gelecek süreçte nasıl daha detaylı işlenebileceğini değerlendireceklerini belirtti.
Yılmaz, ikinci panelde, Gazze'de devam eden katliamlardan sonra dünyada nasıl bir Filistin vizyonu olması gerektiğini ve bu sorunun alışılmış çerçevenin dışında nasıl tartışılabileceğini konuştuklarını bildirdi.
Güney Afrika'dan katılan panelistin "apartheid rejim" tecrübesini anlattığını kaydeden Yılmaz, panelistin Güney Afrikalı lider Desmond Tutu'ya referans vererek Gazze'deki durumun Güney Afrika'dakinden çok daha kötü olduğunu dile getirdiğini aktardı.
"Filistin sorunu, özellikle İsrail'in 1948'de kurulmasından beri yeni dünya düzeninin tam olarak üzerine kurulduğu sistemdir." diyen Yılmaz, bu sebeple söz konusu soruna çözüm üretilemediğini söyledi.
Yılmaz, "Bir başka panelimiz de yine dünyanın önde gelen akademisyenlerinden oluşan bir panel olacak. Bu da şu andaki dünya düzeninin neden adalet üretemediğini, neden mazlumların, mağdurların hakkını koruyamadığını, daha adil bir dünyanın nasıl mümkün olabileceğini, dünya düzeninin nasıl dönüşebileceğini anlatan farklı bir panel olacak." ifadelerini kullandı.
- "(Kanıt) Görsel teori içerisinde de etki yaratabilecek bir özelliğe sahip"
AA'nın, İsrail'in Gazze'ye yönelik saldırılarında beyaz fosfor kullanması başta olmak üzere işlediği savaş suçlarına yönelik belge niteliğindeki fotoğrafların yer aldığı "Kanıt" kitabına ilişkin değerlendirmelerde de bulunan Yılmaz, "Öncelikle bu konunun son derece önemli olduğuna elbette inanıyorum." dedi.
Yılmaz, görsel teoride bir fotoğrafın "sanat", "belge" ve "delil" işlevine sahip olduğunu kaydetti.
Fotoğrafın, hukuki anlamda bir dava yürürken delil olma durumunun teorik olarak tartışıldığını ve bunun çok az örneği bulunduğunu belirten Yılmaz, "Anadolu Ajansı şu yaptığı çalışmayla aslında diğer iki işlevin yanında, belki de en önemlisi olan, hem bizim için hem hayatımız için hem dünya için, insanlık için en önemli fonksiyonlarından biri olan fotoğrafın delil olma işlevini, hukuki bir delil olma işlevini burada inanılmaz iyi bir şekilde kanıtladı." ifadelerini kullandı.
Yılmaz, sözlerini şöyle tamamladı:
"Bence Anadolu Ajansının bu yaptığı iş, Kanıt kitabı ve bunun işlevi sadece hukuk alanında, sadece uluslararası ilişkiler anlamında değil, aynı zamanda görsel teori içerisinde de etki yaratabilecek bir özelliğe sahip. Onun için de Anadolu Ajansını tebrik ediyorum, teşekkürlerimi, şükranlarımı iletiyorum."
