ISTANBUL (AA) - Hazine ve Maliye Bakani Berat Albayrak, "Bu seneki Yeni Ekonomi Programi'nin ana temalarini 'Yeni Dengelenme', 'Yeni Normal' ve 'Yeni Ekonomi' olarak belirledik." dedi.
Albayrak, "Yeni Dengelenme, Yeni Normal, Yeni Ekonomi” ana temasiyla hazirlanan Yeni Ekonomi Programi'ni (2021-2023) (YEP) Vergi Denetim Kurulu Atasehir Hizmet Binasi'nda düzenledigi basin toplantisiyla açikladi.
Bakan Albayrak, YEP'in ilkini Eylül 2018’de açikladiklarini, o günlerde Türkiye’nin yurt disi kaynakli spekülatif kur ataklarinin olusturdugu finansal ve makroekonomik dengesizliklerle yogun bir sekilde mücadele ettigini animsatti.
Bu nedenle programin ilk yilini dengelenme süreci olarak ilan ettilerini belirten Albayrak, uyguladiklari kararli politikalarla dengelenme sürecinde Türkiye'nin muazzam basari elde ettiginin altini çizdi.
Albayrak, Agustos 2018'de 7,20’lere kadar yükselen dolar kurunu 2019 yil sonu itibariyla 5,95'lere indirdiklerini, yüzde 25’lere kadar yükselen Tüketici Enflasyonu'nu (TÜFE) yüzde 10-11 bandina düsürdüklerini hatirlatti.
Ayrica 50 milyar dolarin üzerindeki cari islemler açigini cari fazlaya çevirdiklerini ifade eden Albayrak, sözlerine söyle devam etti:
"Daralmaya baslayan ekonomik faaliyeti yeniden hareketlendirdik ve 2019’un son çeyregi itibariyla yüzde 6,4’lük büyüme oranini yakaladik. Tam bu dengelenme sürecinin sonuna yaklasirken yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgininin baslamasiyla ekonomimiz ve dünya ekonomileri tarihte esine az rastlanir siddette yeni bir sinama ile karsi karsiya kaldi. Tüm dünyada ekonomik faaliyet çok sert bir sekilde yavasladi. Kimi ülkeler ekonomilerini ve sinirlarini tamamen kapatti. Issizlik bütün dünyada çok hizli sekilde artti. Belirsizlik ortaminda sermayenin altina ve rezerv paralara yönelmesi neticesinde Türkiye gibi özellikle gelismekte olan ülkelerin para birimleri ciddi anlamda bütün dünyada deger kaybetti. Birim maliyet artislarina kur geçiskenligi de eklenince enflasyon oranimizdaki asagi yönlü trend yerini yatay bir seyre birakti."
Albayrak, özellikle altin ithalatindaki hizli artis ve turizm gelirlerindeki sert düsüs neticesinde cari islemler dengesinde geçici de olsa bir bozulmanin ortaya çiktigina isaret etti.
- "Ihtiyaç sahibi 6,2 milyon ailemize nakdi yardim yaptik"
Bakan Albayrak, bugün paylastigi programin ekonomide salgin etkisiyle ortaya çikan bu finansal ve makroekonomik dengesizliklerle nasil mücadele edeceklerini, salgin sonrasi yeni normale nasil uyum saglanacagini ve yeni ekonomi yaklasiminin ne olacaginin ortaya konulacagini söyledi.
Kovid-19 salgini döneminde uygulanan politikalara deginen Albayrak, Kovid-19 ile mücadelelerini 3 temel hedef üzerine insa ettiklerini; birincisinin is gücü piyasasini ayakta tutmak, ikincisinin salgindan etkilenen hanehalki ve isletmelere gerekli kaynagi ve likiditeyi saglamak, üçüncüsünün temel sektörlerin faaliyetlerini sürdürmesini garanti altina alarak tedarik zincirlerini ayakta tutmak oldugunu dile getirdi.
Albayrak, bu hedeflere ulasmak için tüm dünyada oldugu gibi Türkiye'de de parasal ve mali genisleme adimlarinin atildigini hatirlatarak, sunlari kaydetti:
"Bu adimlari Ekonomik Istikrar Kalkani paketinde 18 Mart 2020'de açikladik. Ortaya çikan ihtiyaçlar dogrultusunda dinamik olarak alinan yeni tedbirlerle paketi genislettik. Kovid-19 salgini sürecinde açikladigimiz destek paketlerinin toplam büyüklügü 494 milyar TL ile milli gelirimizin yüzde 10'una ulasti. Ihtiyaç sahibi 6,2 milyon ailemize 1.000'er TL’lik nakdi yardim yaptik. En düsük emekli ayligini 1.500 TL’ye yükselttik. Kisa çalisma ödeneginin kapsami genislettik, süresini uzattik. 18,7 milyar TL tutarinda kisa çalisma ödenegi, 4,4 milyar TL tutarinda nakdi ücret destegi ve 3,6 milyar TL tutarinda issizlik ödenegi ile isçilerimize destekte bulunduk. Böylece istihdamin sürekliligini güçlü bir sekilde bu büyük krizden minimum etkilenmesi için bu adimlari attik. 40 milyar TL tutarinda SGK ve Bagkur primini ve 29,4 milyar TL vergi ödemesini erteledik. Sektör odakli vergi indirimleri ile isletmelere destek olduk."
- "Kamu bankalarimiz araciligiyla 267,4 milyar TL tutarinda kredi finansmani sagladik"
Bakan Albayrak, temerrüde düsen firmalara mücbir sebep imkani getirdiklerini ve Kredi Garanti Fonu'nun (KGF) limitini artirarak teminat sikintisi yasayan isletmelerin finansmana erisimini sagladiklarini belirtti.
Hanehalkindan, esnafa, sanayiciden, ihracatçiya, ekonominin tüm paydaslarina çok düsük maliyetlerle finansman sagladiklarini vurgulayan Albayrak, "Kamu bankalarimiz araciligi ile 267,4 milyar TL tutarinda kredi finansmani sagladik. Aylik geliri 5 bin TL’nin altinda olan yaklasik 9 milyon vatandasimiza 47,5 milyar TL bireysel ihtiyaç destegi verdik. 787 bin esnafimiza 29,9 milyar TL’ye yakin esnaf destek finansmani tahsis ettik. 198 bin isletmemize 143 milyar TL ise devam finansmani kullandirdik. 122 milyar TL tutarinda kurumsal ve bireysel kredinin ertelemesini gerçeklestirdik." ifadelerini kullandi.
- "Temmuz ayinda ekonomik faaliyet hizli bir normallesme sürecine girdi"
Bakan Albayrak, salgin döneminde aldiklari bu politika tedbirlerinin neticesinde, bu yilin temmuz ayinda ekonomik faaliyetin hizli bir normallesme sürecine girdigini vurgulayarak, "Bu anlamda gelismis ve gelismekte olan ülkelerin birçogundan Türkiye olarak pozitif ayristik. Sanayi üretimi, satin alma yöneticileri endeksi, kapasite kullanim orani, elektrik tüketimi ve güven endeksi verileri, ekonomide yilin üçüncü çeyreginden itibaren güçlü bir V-tipi bir toparlanma olduguna ve yildan yila büyüme oraninin pozitife döndügüne açikça isaret ediyor." diye konustu.
Toparlanmanin sürükleyicilerinden birisinin de ihracat oldugunu belirten Albayrak, "Ihracatimiz, 2020 Haziran-Agustos döneminde salginin etkilerinin derinden hissedildigi 2020 Mart-Mayis dönemine kiyasla yüzde 27’ye yakin oranla artis kaydetti. Altin hariç ihracatin ithalati karsilama orani ise ayni dönemde 15 puanin üzerinde artarak yüzde 90’a ulasti ve uzun dönemli ortalamalarin oldukça üzerine çikti." dedi.
Albayrak, toparlanmanin tüm sektörlere yayildigini söylemenin hala mümkün olmadigini ifade ederek, "Özellikle turizm ve ulasim gibi alanlarda ve genel anlamda hizmetler sektöründe toparlanma henüz istedigimiz seviyeye ulasmis degil. Yaklasik 15 milyon insanimizin istihdam edildigi hizmetler sektörünü yeniden canlandirmak ve vatandaslarimizin refahini korumak bizim için hayati önemde." degerlendirmesinde bulundu.
- "Ana temalarin her birini ayri bir meydan okuma olarak görüyoruz"
Bakan Albayrak, bu seneki Yeni Ekonomi Programi’nin ana temalarini “Yeni Dengelenme”, “Yeni Normal” ve “Yeni Ekonomi” olarak belirlediklerini bildirerek, her birini ayri bir meydan okuma olarak gördüklerini vurguladi.
Yeni dengelenmenin, salginin makroekonomik denge ve finansal istikrar üzerindeki olumsuz etkilerini ortadan kaldirilmasini, iç ve dis dengenin yeniden saglanmasini, enflasyonun kalici olarak düsük tek haneli rakamlara indirilmesini ve cari islemler açiginin kapatilmasini ifade ettigini aktaran Albayrak, bu denge üzerine sürdürülebilir bir büyüme modeli insa edeceklerini dile getirdi.
Albayrak, dengelenme döneminde, salgin sürecine özgün olarak devreye alinan finansal tedbirlerin kademeli olarak kaldirilacagini ifade ederek, "Agustos ayi basindan bu yana ilgili kurumlarimiz gerek faiz ve likidite adimlariyla gerekse de swap ve aktif rasyosu düzenlemeleriyle bu yönde adimlar atmaya basladigimizin örnekleri olarak öne çikiyor. Normallesme adimlari önümüzdeki günlerde de haftalarda da devam edecek, hem finansal istikrarimiza hem de makroekonomik hedeflerimize katki saglayacaktir." diye konustu.
(Sürecek)
