Mehmet Rauf’un “Eylül” romanını bilir misiniz? Ne garip bir soru oldu. “Eylül” ülkemizde 1901 yılında yayımlanan ilk psikolojik roman olarak bilinir. Bunu da genelde herkes bilir. Bilir ama, yine de azıcık hatırlatayım. “Süreyya Bey ile Suat Hanım evlidirler. Bir de Necip Bey vardır. Suat hanım ile Necip Bey!?” uzatmayayım. Uzatmam romanı okuyanlara sıkıcı gelir. Okumamış olanların da romanın tamamını okuma zevkine engel olmuş olurum.
Gerçekten Eylül ayı insanların kurumuş yapraklar gibi toprağa döküldüğü ay mıdır? Bu soruyu niye sordum, anlamadım diyecektim, vaz geçtim. Aklıma geldi benim kayınpeder 10 Eylül 2008 de rahmetlik olmuştu. Benim bilinç altında sanki benim kayınpederin Eylül de ölmüş olması kalmış! Genelleme yapıp, sanki insanlar Eylül ayında ölür gibi bir düşünceye kapılmışım. Halbuki, ölümün zamanı mı olur? Şüphesiz ki, olmaz. Tövbe, tövbe.
Neyse Eylül ayının güzel tarafına bakalım. Aslında kışa girmeden sararıp solan ve dökülen yapraklar, çok güzel manzaralar oluştururlar. Sonbaharın güzelliği bir başkadır. Hayal gücünüzü bir çalıştırın. Düşünün bir korulukta yerlerde gazeller, kurumuş, sararmış solmuş yapraklar var. Adımlarınızı attıkça çıkan hışırtıları duyuyorsunuz. Tabi bu arada hafif sonbahar esintisini de hissediyorsunuz. Oh, ne güzel işte! Güzel bir sonbahar hayali kurmak var iken, neden Eylül ayını sadece bir yaprak dökümü olarak görelim ki?
Sahi sizce Eylül ayı bir karamsarlık, sıkıntı ayı mıdır? Elbette değildir. Sadece kış hazırlığı telaşı, masrafları biraz sıkıntı gibi görülebilir. Ona kalacak olursak her günün, ayın hatta yılın duruma göre sıkıntıları vardır. Tabii ki güzellikleri de var. Sıkıntı kısmına bakacak olursak okullar Eylül de açılıyor. Okula giden çocukların, gençlerin okul masrafları, maddi imkânı olmayan aileler için büyük bir dert olur. İyi de bunda Eylül ayının ne suçu var?
Suçlu arama işini size bırakayım. Ben Eylül ayını temize çıkarmaya çalışıyorum! Başka sıkıntılara da girelim mi? Mesela kış hazırlığı anlamında turşu, pekmez, salça, nar ekşisi yapımı için masraf etmek gerekir. Masraflar sadece bahsettiğim değil bahsetmediğim diğer kalemler için de geçerlidir. Bu kış hazırlığı telaşesi ve masraflarından dolayı Eylül ayına kara bir ay diyebilir miyiz? Tabi ki diyemeyiz. Bizler desek bile sanatçılar dememiş!
En iyisi Eylül ayı üzerine yazılmış güftelere ve şarkılara bakalım. Sanatçılar Eylül ayını çok sevmişler. Kimileri özlemlerini, hasretliklerini, kimileri aşklarını kimileri de sevgilerini Eylül ayında yaşamışlar, hatta somutlaştırmışlar. Ama, hepsi de Eylül ayına ayrı bir romantiklik motifi yüklemişler.
Merhum Erkin Koray ta 1960’lı yıllarda “Bir Eylül Akşamı” diye bir şarkı söylemiş. “Bir Eylül akşamı sen geldin bana” ile başlayan şarkısında aşkını tarif diyor. Hatta sevgilisine “Dökülmüş yapraklardan bir küçük buket; sana sunuyorum bunu kabul et” diye nağmelerde bulunuyor.
Güftesi Dr. Hüsamettin Olguna ait Avni Anıl bestesi şarkıya ne dersiniz? Şarkının ilk satırında hemen Eylül vurgusunu görüyorsunuz.
“Bir Eylül getirdi, sevgini bana
İçime, bir ateş düştü ki, sorma!”
Güftesi Bekir Mutluya, bestesi Kutlu Payaslı’ya ait şarkının ilk kuplesindeki tasvire bakın, müthiş değil mi?
“Sen Nisan'sın daha, ben sarı Eylül
Sen goncasın, ben kuruyan gül”
Eylül ayı şarkılara nasıl da yansımış? Meğerse Eylül ayı romantik bir aymış. Eylül ayı, bir şarkı da “Bu Eylül akşamında; O güzel deli gözlerini, Görebilmek için canımı verirdim” derken bir diğerinde “Yollarımız hiç kesişmemiş; Şu Eylül akşamı dışında!” diye yer alıyor. Yukarıda sararıp solmuş, dökülen yaprakların hışırtısından bahsetmiştim. Bir başka şarkıda ise o yaprakların, çıtırtısından bahsediyor. “Ve bir eylül akşamında, yaprak çıtırtılarıyla, yürüyorsun, yürüyorsun, yürüyorsun.” Alpay’ın “Eylül de Gel” şarkısını unuttum sanmayın. O şarkı zaten bir efsanedir. Bu şarkı sözlerinden sonra ben daha ne diyeyim! Eylül ayı en romantik aydır desem yanlış olur. Sahi, olur mu? Olursa ben de en romantik aylardan biridir, derim. Nice Eylül aylarına sağlıkla ulaşmanız dileğimle…