Sevgili Okurlar;
Bir Anesteziyoloji ve Reanimasyon uzmanı olarak kritik yoğun bakımda takip ve tedavisini düzenlediğimiz az bilinenve çok sık gözlenen ölümcül bir hastalık olan “Sepsis” hakkında hemşehrilerime kısa bir bilgilendirme yapmak istedim.
Her yılın 13 Eylül günü, Dünya Sepsis Günü olarak kabul edilmekte ve Eylül ayı boyunca toplumsal farkındalığıarttırmak amaçlanmaktadır.
Sepsis nedir?
Sepsis, vücudumuzun enfeksiyona karşı verdiği cevabın organlara zarar vermesiyle ortaya çıkan ve erken tanınıp tedavi edilmezse ölüme yol açabilen kritik bir hastalıktır. Biz bu sepsisi yakın zamanda yaşadığımız COVID-19pandemisinden çok iyi tanıyoruz aslında! Bu süreçte hastalarımızı aşı, antibiyotik ve yoğun bakım uygulamalarındaki tüm ilerlemelere rağmen ne yazık ki hastalığın ileri safhalarında sepsis nedeniyle kaybettik. Bu sebeple sepsisi tanımak ve önlemek pandemi ile mücadelenin en önemli temel taşıdır.
Sepsis nasıl bir hastalıktır?
Sepsis hastanede ölümlerin en başında gelmektedir. Dünyadaki neredeyse her 5 ölümün biri sepsis nedeniyle gerçekleşmektedir. Yani ölüm nedeni olarak en sık bildiğimiz kalp krizi veya kanserden daha sık gözlenmektedir. Bir boğaz enfeksiyonu veya idrar yolu enfeksiyonu sonrası riskli bir hastada sepsis tablosu gelişebilmektedir. Normal sağlıklı bir hastada bile, Covid-19 pandemisinde bunu gördük, sepsisgelişebilmektedir.
Peki sepsisi nasıl tanıyoruz?
Sepsisin net bir tanı kriteri bulunmamaktadır. Çok karmaşık bir patofizyolojisi vardır. Yani bir kanser veya kalp krizi gibi kesin bir tanı belirteci yoktur. Güncel tanı klavuzlarına dayalı olarak muhtemel sepsis şüphesi olan hastaları erken tanıyıp erken tedaviye başlamak çok önemlidir.
Burada önemli olan vatandaş olarak nasıl sepsistenşüphelenilmelidir. Bir enfeksiyon atağı geçiren bir hasta düşünelim; genel durumunda bozulma, bilincinde değişiklik, konuşmada bozulma, idrar yapmada zorlanma, ciddi nefes darlığı, yaygın kas ağrıları ve vücudunda renk değişikliğigözlemliyorsak SEPSİS aklımıza gelmelidir.
Sepsis tedavisi nasıldır?
Hastanelere başvuruda tarama testleri ve erken uyarı skorlarısayesinde sepsisten erken şüphelenmek çok önemlidir. Başka birçok hastalık ile karışabilen sepsiste muhtemel enfeksiyonkaynağına yönelik erken antibiyoterapinin başlanması gereklidir. Çoğu zaman hastaların kritik yoğun bakım ünitesinde takip ve tedavi yapılması gereklidir. Burada kritik nokta gelişen akut organ hasarına erken müdahale edip hastalığın ilerlemesini önlemektir.
Özet olarak;
Değerli hemşehrilerim; sepsis önlenebilir ve erken tanınıp müdahale edilirse tedavi edilebilir bir hastalıktır.
• Vatandaş olarak amacımız enfeksiyonu önlemek, yayılmasını engellemek ve alınan tedbirlere uymaktır. Biz hekimlerin amacı ise bu enfeksiyonun sepsisedönüşümünü engellemektir.
• Toplum olarak sağlıklı bir yaşam tarzını benimsemeliyiz, dengeli beslenmeliyiz, kötü alışkanlıklardan ve stresten uzak durarak hareketli bir günlük yaşam sürmeye çalışmalıyız.
• Ayrıca İl Sağlık Müdürlüğümüz bünyesinde Toplum Sağlığı Merkezlerimiz tarafından okullardan başlanarak toplu yaşam alanlarında her yaştan vatandaşımıza yılda bir kez değil belli aralıklarla düzenli bilgilendirmeler yapılmalıdır.
• Sivil toplum kuruluşları bu sürece dahil edilmelidir. Henüz uygulamaya koyulmamış fikri bana ait olan “Sepsis Gönül Elçileri” projesi ile kronik hastalığı olan vatandaşlarımıza ulaşmalıyız.
• İl düzeyinde tüm acil tıp ve aile hekimlerimize yılda bir kez günceli takip etmek için kurum içi eğitim/seminer düzenlemeliyiz.
Biz yoğun bakım hekimlerinin güncel sloganı olan “Farkına Var, Hayat Kurtar” diyerek tüm hemşehrilerime selam ve saygılarımı sunuyorum.
Sağlıcakla kalın.
Doç. Dr. Ökkeş Hakan MİNİKSAR
S.B. Ankara Sincan Eğitim ve Araştırma Hastanesi
Anesteziyoloji ve Reanimasyon Kliniği
e-mail: hminiksar@yahoo.com
