İsmet İpek


Osmaniye’nin Kurtuluşu

Osmaniye’nin Kurtuluşu


      Kanlıgeçit savaşında bir tümen askerin Antep’e gitmesinden sonra Osmaniye’deki Fransız askerinin sayısı hayli azalmıştı. 150 Fransız, 200 Ermeni, 200 Cezayirli asker kalmıştı.

      Camide, meydanda duygusal karşılaşmalarına, İslam kardeşliğine dair onca olayın yaşanmasına rağmen Fransız sömürgesi Cezayir’den getirilen Müslüman askerler maalesef hala düşman safındaydı.   

      Fransız askerlerinin elinde 8 makineli tüfek ve 5 top vardı. Toplar; Toprakkale ve Hasanbeyli yollarında, şehre hâkim Kabaktepe’de, Mamure ve Osmaniye İstasyonlarında bulunmaktaydı. (77) 

      Osmaniye’de bir sükûnet dönemi başladı.

      Bazı parçaları tahrip olsa da Deli Top’a hala ihtiyaç vardı. Deli Top’un tamiri için Hasan Çavuş, Ceyhan/Kürekkalesi’nde tahrip olan diğer topun parçalarını getirdi. Tamir edilen top 3 Aralık 1920 günü Domuzludağı’ndaki Topyeri mevkiine tekrar yerleştirildi. (78)

 

Ankara Antlaşması

       3 Şubat 1921 günü Bahçe Kaymakamı Nurettin Bey’in 2. Kolordu Komutanlığına aktardığı bilgilere göre, düşman ağırlıklarını Mamure’den ve Osmaniye’den çekmekteydi.

        Fransızlar, Osmaniye’deki istihkâmat ve tel örgüleri tamamen tahrip etmiş, Toprakkale, İskenderun ve Dörtyol’dan 400’den fazla asker Antep’e göndermişti. (79)

        Şehirdeki tel örgülerin sökülmesi milli mücadelenin geleceği için anlamlı bir işaretti...            

        Aslında Fransızların 1921 yılı Temmuz ayından sonra Osmaniye’yi terk edeceği söylenmekteydi. Hacı Hüseyin Efendi’nin Molla Mustafa’ya söylediğine göre, düzenlenen barış konferansında düşman; Bursa, Bilecik, Adana, Antep ve Osmaniye’yi terk edecekti. 2. Kolordu Komutanı Selahattin Adil Bey de görevlilerin rehavete kapılmaması için uyarılar göndermekteydi.(80)

    Güney Cephesi Komutanı Selahattin Adil Bey’in raporunda; Fransız General Gouraud’un on günden beri Lazkiye ve Antakya ovasında hazırlık içinde olduğu, bölgenin iki aya kadar tahliye olacağı, İslam ve Hıristiyanların birbiriyle iyi geçinmeleri lazım geldiğine dair çalışmalar yaptığı belirtilmişti.

         Sağ kolunu Marn savaşında, sağ gözünü Verdün savaşında, sol bacağını Çanakkale savaşında kaybeden General Gooraud Fransızların Suriye Yüksek Komiseri idi. 

        Ankara antlaşmasının öncülerinden General Gouraud çok tecrübeli bir komutan idi. General Gouraud’un daveti üzerine Dr. Ahmet Bey (Alkan) başkanlığında Alibekiroğlu Dede Efendi’nin de bulunduğu 8 kişilik Osmaniye heyeti Beyrut’a gitti.

 “Fransızlar Osmaniye’nin seçkin şahsiyetlerinden bir heyet tertip etmiş, heyet hareketinden önce milliyetçi Doktor Ahmet Alkan’dan gereken direktifi almış, Beyrut’ta isim etiketleri oturacakları koltuklara konmuş, bu heyete Fransızlar aşırı derecede misafirperverlik göstermiş, heyetten umdukları cevabı alamamışlar. ‘Halk hiçbir devletin işgaline razı değil’ denmiş.

  Beyrut dönüşü Müftü Hacı Ahmet babama bildirirken dinledim.”(81)

       Anadolu’da o yıllarda mandacıların propagandası etkili idi. Öyle anlaşılıyor ki tecrübeli General Gouraud Osmaniye halkının Fransız mandacılığını isteyip istemediğini öğrenmek istemişti.

 “Aynı tarihlerde Osmaniye Bölge Komutanı’nın verdiği bilgilere göre Osmaniye’deki bazı Müslümanlar Fransızların kalmaları için Guvernör’e müracaatta bulunmuştu.” (82)

        Dr. Ahmet Bey (Alkan) eğitimli, bilgili, vatansever ve milliyetçi bir şahsiyetti. (83)

        Beyrut’ta Osmaniye halkını hakkıyla temsil eden Dr. Ahmet Bey halkın düşüncesini General Gouraud’a açık ve net olarak ifade etmişti.

        Fransızların, Çukurova’da kaldığı sürece hem askeri, hem de maddi açıdan büyük kayıplara uğrayacakları belli idi.

       Fransız Hükümeti ile Ankara Hükümeti arasında 20 Ekim 1921’de Ankara Antlaşması imza edildi.

       Fransa Hükümeti adına Hanry Franklin Bouıllon ile Ankara Hükümeti adına Dışişleri Bakanı Yusuf Kemal (Tengirşek) tarafından imza edilen 13 maddelik Ankara Antlaşması'nın 8. maddesi gereğince Fransızlar, Payas-Kilis hattına kadarki şehir ve kasabaları tamamen terk edecekti. 

            Ankara Antlaşmasının imzalandığı 21 Ekim 1921 günü Pozantı’dan gönderilen bir telgrafla bildirildi:

“CEBELİBEREKET BELEDİYE RİYASETİNE

Fransızlarla yapılan İtilafname imza edilmiştir. Bu suretle senelerden beri akıttığımız kanların, ihtiyar ettiğimiz fedakârlıkların inayet-i hakla mükâfatını vermiş ve istiklalimizi kurtarmış oluyoruz.

İş bu telgrafımızın samimi tebriklerimizle beraber bütün mülhakata ve hemşehrilerimize ilanını rica ederim.

Belediye Reisi Mehmet Fuat,

Zamir, Ziya, Zekai, Sefa, Selahattin”(84)    

--------------------------- 

77-Dr. Ebru Güher, age

78-Dr. Ebru Güher, age, s.119

79-Dr. Ebru Güher, age, s.125

80-Dr. Ebru Güher, age, 143

81-Mahmut Avdan, age, s.9

82-Dr. Ebru Güher, s.137

83-Mahmut Avdan, age, s. 9 “Müslüman milliyetçilerden başta Doktor Ahmet Alkan olmak üzere Mamo Mehmet Ağa, Hasan Fehmi daha birkaç kişiyi işgal bölgesi dışına sürdüler.”

      -Ali Erat, Türkiye’nin İlk Demokrasi Hareketinin Öncüsü Osmaniye Kahramanı Dr. Ahmet Alkan, Hasret Matbaası, Osmaniye-2020, “Dr. Ahmet Alkan 1868 yılında Sivas’ta doğmuştur. İstanbul’da İlk, Ortaokul ve Lise tahsilini yaptıktan sonra 1890 yılında İstanbul Tıp Fakültesi’nden mezun olmuştur. Dr. Ahmet Alkan 1898 yılında Fas Emiri’nin özel doktoru olarak görev yaparken Emir’in kızı ile evlenmiştir. Fas’ın Fransızlar tarafından işgalinde hudut dışı edilen Dr. Ahmet Alkan İstanbul’a gelmiş 1. Dünya Savaşı’nda Suriye cephesine, milli mücadele yıllarında güney cephesine gönderilmiştir. 

      1923 yılında İstanbul Belediyesine doktor olarak tayin dilen Dr. Ahmet Alkan ‘Şehircilik ve Hıfzıssıhha’ konusunda eğitim için Paris’e gönderilmiş, 1927 yılında Cebelibereket Hükümet Tabipliğine tayin edilmiştir. 1928 yılında Osmaniye Belediye Reisliğine tayin edilen Dr. Ahmet Alkan 1930 yılında çıkan Belediye Kanunu’ndan sonra yapılan seçimlerde üç dönem Osmaniye Belediye Başkanı seçilmiştir. Dr. Ahmet Alkan 18.05. 1949 günü vefat etmiş, Osmaniye Asri Mezarlığı’na defnedilmiştir.”

     -Dr. Mikail Kolutek, Cebelibereket Türk Ocağı ve Binası (1925-1941) makalesi, Tarih Okulu Dergisi (Online), Aralık-2020 “Cebelibereket Türk Ocağı 1928 yılı 5. Kurultayına temsilci göndermemiş olsa da ocağın idare heyeti ile ilgili veriler bulunmaktadır. Buna göre Cebelibereket Ocağında Reis Defterdar Tahir, Kâtip Muallim Sinan İbrahim, Murahhas Maarif Müdürü Lütfullah Osman, Muhasip Belediye Reisi Ahmet (Dr. Ahmet Alkan), Veznedar Bekir, Azalar; Mahkeme azasından Abidin, Müskirat İnhisarı Müdürü Muhittin Bey olarak görev yapmıştır.

84- Recep Dalkır, age, s.189

 

  • Cuma 23.4 ° / 11.5 ° Güneşli
  • Cumartesi 26.3 ° / 12.5 ° Güneşli
  • Pazar 26.5 ° / 13.3 ° false